Այս 4 ղեկավարներից միակ և եզակի աթոռապաշտը դարձավ Նիկոլ Փաշինյանը
Այն, որ ցանկացած երկրի ղեկավար չի ուզում կորցնել իշխանություն, հասկանալի է: Բոլոր ղեկավարներն էլ այս կամ այն չափով փորձում են պահպանել իրենց իշխանությունը: Դա բկորոշ է բոլոր երկրների իշխանություններին: Բացառություն չեն նաև Հայաստանի իշխանությունները:
1996 թվականին Տեր-Պետրոսյանը կառչեց իշխանությունից և թույլ չտվեց, որ Վազգեն Մանուկյանը գա իշխանության: Սակայն կարճ ժամանանակ անց, գիտակցելով, որ այլընտրանք չունի, հայտնի ուժերի ճնշման արդյունքում ինքնակամ հրաժարական տվեց:
Ընդորում, հիշեցնենք, որ Տեր-Պետրոսյանն այն նախագահն է, որի ժամանակ մենք ղարաբաղյան պատերազմում ոչ թե պատրվել, այլ հաղթել էինք, բայց քանի որ ընտրությունների ժամանակ նա իրականում պարտվել էր ու կորցրել վտահությունը հանրության մեծ մասի մոտ, նա որոշեց չկառչել իշխանական աթոռից ու հրաժարական տվեց:
Հաջորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն իր 10 տարվա կառավարման ընթացքում երկրի տնտեսությունն ավելացրեց 6 անգամ, բյուջեն` մոտ 8 անգամ, մարդկանց կենսամակարդակը` 6 անգամ: Մարդիկ հիշում են, թե 2000-ականների սկզբին ինչ արժեին իրենց տները, և ինչ արժեք ունեցան 2008 թվականին: Դրան գումարած, Հայաստանի արտաքին քաղաքականության տպավորիչ արդյունքները:
Ցանկացած ղեկավար, ունենալով նման արդյունքներ, գայթակղություն կունենար երկարացնելու սեփական իշխանությունը: Ալիևների, Լուկաշենկոյի, Էրդողանի վառ օրինակները դա են ցույց տալիս: Բայց Քոչարյանը չգնաց այդ քայլին, քանզի կառչած չէր իր աթոռից, և շատ լավ հասկանում էր, որ իշխանափոխությունը բնական գործընթաց է, և եթե այն կանխատեսելի բնույթ է կրում, ապա կարող է թարմ արյուն բերել պետության զարգացման համար:
Հաջորդ նախագահի` Սերժ Սարգսյանի օրոք, նույնպես պետությունում լուրջ կորուստներ չի արձանագրվել, և, ըստ էության, Ապրիլյան պատերազմի արդյունքները սրեցին այդ հարցը, որտեղ, հիշեցնենք, խոսքը գնում էր ընդամենը մի քանի հարյուր հեկտարի կորստի մասին: Իսկ 2017 թվականի տնտեսական ցուցանիշներով Հայաստանում արձանագրվել էր 7,5 տոկոս տնտեսական աճ: Սակայն երբ 2018 թվականի պրիլին առաջացավ իշխանափոխության պահանջ, Սերժ Սարգսյանը չկառչեց իր աթոռից ու ինքնակամ հեռացավ իշխանւթյունից` երկրիրը չգցելով ցնցումներ մեջ: Չէ՞ որ այն ժամանակ էլ նա կարող էր ասել, որ եթե ինձ դեմ եք, ապա կարող եմ անցկացնել արտահերթ խորհրդարանական նտրություններ և թող ժողովուրդը որոշի` ինձ վստահում է, թե` ոչ:
Իսկ այսօր Արցախի պետականությունը ոչնչացրած, ավելի, քան 10 000 կիլոմետր հանձնած, ավելի քան 5000 զոհ տված երկրի ղեկավարը կառչել է սեփական աթոռից ու անամոթաբար հիշեցնում է, թե իբր ինքը լեգիտիմ է ընտրվել:
Ադոլֆ Հիտլերն էլ էր 1933 թվականին լեգիտիմ ընտրվել Գերմանիայում, բայց երբ պատերազմը տանուլ տվեց, ինքնասպան եղավ, այլ ոչ թե հայտարարեց, որ պետք է գնա արտահերթ ընտրությունների, որպեսզի հասկանա, թե ժողովուրդն իրենց վստահում է, թե` ոչ: Որովհետև Հիտլերը թեև սրիկա էր, բայց և տարրակիան մարդկային նամուս ուներ, և այս աստիճանի ցինիզմով չէր տառապում, որ կրկին առաջարկեր գերմանացիներին իրեն վստահելու հարցը լուծեր ընտրություններով: Նույնը կարելի է ասել Զվիադ Գամսախուրդիայի և Աբուլֆազ Էլչիբեյի մասին:
Փաստորեն, Հայստանն այն եզակի երկրներից է, որի ղեկավարը կործանել է սեփական պետականությունը, ոչնչացրել է սեփական երկրի բանակը, վտանգի տակ է դրել Հայաստանի պետականությունը և այսօր առանց ամոթի հայտարարում է, որ պատրաստ է արտահերթ ընտրություններ անցկացնել, որպեսզի ժողովդրի առջև դնի իրեն վստահելու հարցը: Համարելով, որ ժողովուրդը կատարյալ ավանակներից է բաղկացած, այլ ոչ թե մարդկանցից:
Պարզ է, թե ինչ ընտրություններ է ուզում անցկացնել Փաշինյանը: Եթե նա նման մտադրություն է հայտնում, ապա 100 տոկոսով պետք է կեղծի, քանի որ այլ տարբերակ նա չունի: Ավելին, այս ընտրությունները չեն լինելու մրցակցություն տարբեր ուժերի միջև, այլ լինելու են պայքար հանուն գոության, այսինքն, դրանք վերածվելու են քաղաքացիական պատերազմի: Ինչը նշանակում է, որ Փաշինյանն իր վերջին պատվերն է ստացել վերջնականապես վերացնելու հայկական պետականությունը, քաղաքացիական պատերազմ հրահրելու:
Եվ այս ամենից հետո մենք դեռ քննարկում ենք իր ապագան, պարզապես չզգալով, որ հայտնվել ենք ամոթալի իրավիճակում ողջ աշխարհի առջև:
Դավիթ Մկրտչան