Ջալալի որոշումից հետո պարզ է դառնում, թե ինչու է հայկական բանակն այս վիճակում

Երեկ հայտնի դարձավ, որ ԱՀ պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար, պատերազմում ծանր վիրավորում ստացած Ջալալ Հարությունյանին ՀՀ իշխանությունները առաջարկել են ՊՆ ռազմական վերահսկողության պետի պաշտոն: Թվում է, թե այս լուրի մեջ առանձնակի որևէ բան չպետք է լիներ, սակայն տարօրինակն այն է, որ Արցախում խոշորամասշտաբ պարտությունից հետո ԱՀ պաշտպանության բանակի հրամանատարը, ով պատերազմի ժամանակ ծանր վիրավորում է ստացել, համաձայնել է ՀՀ իշխանությունների այս առաջարկին:

Այն, որ Ջալալ Հարությունյանի այս որոշումը տարօրինակ էր, ունի իր տրամաբանական բացատրությունը: Նախ, պատերազմի նման արդյունքի դեպքում ցանկացած բանակի ղեկավար սովորաբար երկու այլընտրանք է ունենում. կա՛մ ընդունում է իր մեղքը լռելյայն, հրաժարական տալիս բոլոր պաշտոններից, ներողություն խնդրում հանրությունից այս արդյունքի համար ու հեռանում հանրության ուշադրությունից, կա՛մ հայտարարում, որ ինքը մեղք չուներ, իրեն խանգարել է վերադասը, և ներկայացնում է իր փաստարկներն այս վարկածի վերաբերյալ: Ջալալ Հարությունյանը չարեց ո՛չ առաջինը, ո՛չ երկրրոդը:

Փաստորեն, այս մարդու համար իր գլխավոր խնդիրը ոչ թե իր պատիվն ու արժանապատվությունն է, այլ որևէ պաշտոնին մնալը: Պայմանականորեն ասած, այսօր Փաշինայնն իր շուրջ է հավքում բոլոր տեսակի աթոռասերներին, ովքեր չունեն պատիվ ու արժանապատվություն, իրենց գլխավոր առաքելությունը բացառապես իրենց պաշտոնը պահելն է` անկախ նրանից, արժանի են նրանք այդ պաշտոնի, թե` ոչ:

Ժամանակին Կարեն Դեմիրճյանը մի շատ հետաքրքիր ձևակերպում էր տալիս: Գնահատելով 90-ականների հայաստանյան կադրային քաղաքականությունը, նա զարմանքով հնչեցնում էր հետևյալ դրույթը. «ցանկացած մարդուն ինչ պաշտոն առաջարկեն, նա առանց մտորելու համաձայնում է, չունենալով վախ, թե ինքը կարո՞ղ է այդ պաշտոնի տակից դուրս գալ, թե` ոչ», քանզի, երբ մարդը ստանում է պաշտոն, այդ պաշտոնն իր համար ոչ միայն առաքելություն է, այլև պարտականություն հանրության առջև: Իսկ երբ որ պաշտոնը դառնում է վայելք առանց պարտականության, մենք ունենում ենք այն արդյունքը, որին ականատես դարձանք վերջին պատերազմում:

Երբ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ ինքը գլխավոր պատասխանատուն է, բայց ոչ գլխավոր մեղավորը, մենք բոլորս արդարացիորեն քննադատեցինք իրեն, սակայն, վերափոխելով այդ միտքը, պետք է նշել, որ Նիկոլ Փաշինյանն այս ամենի միակ մեղավորը չէ, քանզի եթե չլիներ այդ պատեհապաշտների շրջապատը, նա չէր կարող գոյատևել իր պաշտոնում, քանզի պատեհապաշտները նույնպես դասակարգ են, ինչպես և գյուղացիները, բանվորները, գործարարները: Պատեհապաշտի համար միակ և գլխավոր առաքելությունն իր աթոռն է: Մնացածն ածանցյալ է:

Այսօր շատերը խոսում են այն մասին, որ Ջալալ Հարությունյանը գործարքի է գնացել իշխանության հետ՝ լռելու դիմաց պաշտոն ստանալու համար: Դժվար է ասել, ճիշտ է այդ լուրը, թե` սուտ: Բայց միթե դա է կարևոր: Նույնիսկ եթե Ջալալ Հարությունյանը լուրջ ասելիք չի ունեցել, նա պատերազմի այսպիսի արդյունքի պատճառով պետք է մեղայականով հանդես գար որպես բանակի հրամանատար և անհետանար հանրության ուշադրությունից:

Պարզ է մեկ բան, որ Հայաստանը նման պատեհապաշտներով ապագա չի կարող ունենալ, անկախ նրանից, թե նրանք «լավ տղերք» են, թե` «վատ տղերք»: «Լավ տղա» պետականաշինության համար փեշակ չէ: Քաղաքականության մեջ «լավ» և «վատ տղա» չի լինում: Առավելևս, զինվորականի համար պատիվն ու արժանապատվությունը պետք է լինեն առաջին տեղում: Իսկ եթե սպան չի ունենում այդ հատկությունները, ապա նա չի կարող զինվորներին կառավարել: Դրա վառ ապացույցն այն շատ դեպքերն են, երբ պատերազմի դաշտից սպաներն առաջինն էին փախչում, թողնելով զինվորներին մահվան դռան առջև:

Մենք բոլորս պետք է գիտակցենք, որ նախկին Հայաստանն այլևս չի կարող լինել: Նախկին Հայաստանի բարքերով մենք կորցրեցինք Արցախն ու այսօր կանգնած ենք բուն Հայաստանի կորստի առջև: Մեզ պետք է նոր որակի Հայաստան, որտեղ պատիվն ու արժանապատվությունը պրոֆեսիոնալիզմի հետ մեկտեղ կդառնան հանրության արժեհամակարգի գլխավոր ուղենիշները:

Սա՛ է իրականությունը:

Արտակ Հակոբյան: