Մեծապատիվ մուրացկանների ժամանակը (ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ)
Վերջերս հանրության մեջ նոր դիսկուրս է սկսվել Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում ռեստորան բացելու վերաբերյալ: Ինչպես հայտնի է, Մշակույթի նախարար Արմեն Ամիրյանն առաջարկով դիմել է հանրությանը՝ պատճառաբանելով, որ նմանօրինակ ռեստորաններ կան զարգացած բոլոր երկրների հայտնի մշակութային հաստատություններում: Հարցադրումն ինքնին ընդունելի է և նորմալ է, որ հանրության մեջ կան կողմ և դեմ կարծիքներ: Ի վերջո հանրությունը կրթվում և հասունանում է հենց նման խնդիրների շուրջ վեճերի արդյունքում: Մեր խնդիրն այս վեճի մեջ մտնելը չէ, մեզ հետաքրքրել է բոլորովին այլ հարց:
Երեկ «Կենտրոն» հեռուստաընկերության «Ուրվագիծ» հաղորդման հյուրն էր Կոմիտաս վարդապետ Հովնանյանը: Ընդ որում, ըստ Պետրոսի, հենց վարդապետն էր խնդրել, որ իրեն հաղորդման հրավիրեն՝ զրուցելու հենց այս խնդրի շուրջ: Եվ նա Պետրոսի մոտ բոցաշունչ պաշտպանում էր Մշակույթի նախարարի այս առաջարկը՝ առաջ բերելով այնպիսի բարոյախրատական ձևակերպումներ, որ տպավորություն էր, թե վարդապետը խոսում է երկրի կարևորագույն խնդիրներից մեկի շուրջ: Սակայն, երբ Պետրոսը սահուն փոխեց թեման և հարցրեց, թե ինչո՞ւ նման բոցաշունչ և կրքոտ ոգով վարդապետը չխոսեց անցած ընտրությունների ընտրակեղծիքների վերաբերյալ, վերջինս բերեց շատ զարմանալի պատճառաբանություն,որ եթե մարդիկ շնացած են, ապա դրա համար եկեղեցին մեղավոր չէ և եկեղեցին չի կարող մարդկանց կողմնորոշել, քանզի անզոր է ազդել մարդկանց ընտրության վրա: Ինչպիսի՜ բարոյական դիրքորոշում: Փաստորեն, երբ երկրում կատարվում է լիակատար խայտառակություն, երբ օդում զգացվում է ընտրակաշառքի հոտը և երկիրը հայտնվել է գողերի և ավազակների ձեռքերում Կոմիտաս վարդապետն «անզոր» է դիրքորոշում հայտնել, քանզի նա չի կարող ազդել անհատ մարդկանց որոշման վրա, բայց երբ քննարկվում է Օպերայում ռեստորան բացելու խնդիրը, վարդապետը ոչ միայն ասելիք ունի, այլ խնդրում է, որ իրեն հյուր հրավիրեն, որպեսզի ինքը բարոյախրատական տոնով բացատրի իր «անհասկացող» հոտին, թե ինչու է ճիշտ Օպերայում ռեստորան բացելը:
Պարզ է, որ Կոմիտաս վարդապետի մղումները ոչ մի կապ չունեն ո՛չ բարոյականության, ո՛չ էլ՝ ազնվության հետ: Մարդկանց գողեր, ավազակներ և կաշառակերներ ձևավորում է սովորական ժողովրդի վերնախավը, ավելին՝ առանց այդ վերնախավի կողմնորոշման ազգը վերածվում է ամբոխի, լյումպենական զանգվածի, ով չի ունենում հանրային նպատակներ և շահեր: Հենց այդպիսին է այսօր Հայաստանի բնակչությունը: Այո՛, այսօր այն կարելի է անվանել լոկ բնակչություն, ով դեռ չի կայացել՝ որպես պետականաստեղծ ազգ և որի գլխավոր մեղավորներից է նաև ազգի վերնախավը և նրա անբաժանելի մաս հոգևորականությունը: Ինչպե՞ս կարող են Կոմիտաս վարդապետն ու իր նմանները պայքարել բարոյականության համար՝ գողերի և ավազակների դեմ, երբ այդ կառույցն ամբողջովին այսօր դարձել է գողերից և ավազակներից բաղկացած կառույց, որտեղ չկա ո՛չ հավատ, ո՛չ արժեքներ, ո՛չ բարոյականություն, և բացի փողից , այլևս ոչ մի ուղենիշներ այս կառույցը չունի: Ըստ էության, Կոմիտասի և նրա նմանների պատճառով է, որ հայ ժողովուրդը հայտնվել է այսպիսի վիճակի մեջ: Եվ եթե Աստծո կամոք Հայաստանը պետք է փրկվի, ապա այդ փրկության ծրագրի բաղկացուցիչ մասերից պետք է լինի նաև ազատագրումն այս բազմաշերտ գողերի և ավազակների շրջանակներից: Մեկն ավազակ է, ով ծածկվում է կրոնական և հավատքի քողի տակ, մյուսը՝ նույն ավազակն ու գողն է, ով ծածկվում է նժդեհական արժեքների քողի տակ, երրորդը՝ նույն գողն ու ավազակն է, ով ծածկվում է գերպոպուլիստական քննադատությունների քողի տակ: Արտաքուստ նրանք, թվում է, թե տարբեր շրջանակներ են, բայց նրանց միավորում է մեկ գաղափար՝ դա փող աշխատելու գաղափարն է, սկզբնական կապիտալի կուտակման գաղափարը: Մեկը այն կուտակում է նախարար դառնալով, մյուսը այդ փողն աշխատում է ընդդիմադիր դիրքերից իշխանությունների իրական հակառակորդներին քննադատելով, երրորդը՝ այդ նույն փողն աշխատում է եկեղեցական կառույցի հետևում թաքնվելով: Թե ինչի՞ դա կբերի, դժվար է ասել:
Հարյուր տարի առաջ մեր ժողովուրդը ստացավ հսկայական հարված՝ Ցեղասպանության տեսքով: Ուշադրություն դրաձրեք այն հանգամանքին, որ Օսմանյան կայսրության դեմ պայքարում էին շատերը՝ հույները, սերբերը, սլովենները, մակեդոնացիները, սակայն միայն հայերը Ցեղասպանություն վերապրեցին, քանզի դրա իրական պատճառները ոչ միայն արտաքին էին, այլև պայմանավորված էին ներքին գործոնով: Մենք այն ժամանակ չունեինք լուրջ քաղաքական և կրոնական վերնախավ, ով կկարողանար ճիշտ կողմնորոշեր ժողովրդին՝ փրկելու համար մեծ վտանգից: Նույն բանը կատարվում է նաև այսօր: 25 տարի առաջ մենք սեփական պետություն ստեղծելու ունիկալ հնարավորություն ստացանք: Թվում էր, թե այս գաղափարը պիտի ծներ նոր վերնախավ, ով պիտի ժողովրդին տար նոր պետություն ստեղծելու գաղափարը: 25 տարի անց մենք կարող ենք արձանագրել, որ այն ամբողջովին տապալվել է: Այսօրվա վերնախավի մեծ մասը գողերն ու ավազակներն են և դա ինտուիտիվ զգաց հասարակ ժողովուրդը, և դրա համար էլ զանգվածայնորեն շնացավ և կաշառվեց օրվա իշխանության կողմից: Եվ այսօր արդեն ծաղրանք է խոսել կոռուպցիայի դեմ պայքարի մասին, երբ դրա մեջ թաղված են մեծ զանգվածներ, և այս պարագայում Կոմիտաս վարդապետի փարիսեական հռետորաբանությունը պարզապես զզվելի է՝ իր կեղծարարությամբ և երկերեսանիությամբ:
Սա է իրականությունը:
Դավիթ Մկրտչյան
Հետևեք մեզ Facebook-ում