Իսկ հնարավո՞ր է արդյոք «ընտրովի արդարադատության» միջոցով «Նոր Հայաստան» կառուցել, պարոն Փաշինյան
Հարցադրումն իր մեջ արդեն իսկ պարունակում է պատասխանը: Նման խաղի կանոնը հաստատված էր «հին» Հայաստանում, երբ առկա էր իրավագիտության եռաստիճան մոտեցում:
Յուրայինները ունեին բազմաթիվ իրավունքներ, առանց պարտավորությունների, թշնամիները, ճիշտ հակառակը, ունեին բազմաթիվ պարտավորություններ, առանց իրավունքների, իսկ չեզոք քաղաքացիները պետք է շարժվեին բացառապես օրենքներով: Այս համակարգը ունեցավ իր սկիզբն ու վերջը, քանզի երբ «վերևները» այլևս չէին կարողանում կառավարել հին ձևով, իսկ «ներքևները» այլևս չէին ուզում կառավարվել հին ձևով, եկավ «թավշյա» հեղափոխության ժամանակը: Այս հեղափոխության գլխավոր նպատակը հին խաղի կանոններից հրաժարվելն էր, այլ ոչ թե միայն հին դեմքերին նորերով փոխելը, քանզի վերջինս չի համարվի հեղափոխություն, այլ կհամարվի իշխանական որոշ անձերի փոփոխություն:
Այս հեղափոխության գլխավոր արժանիքներից է նաև այն, որ մարդիկ հասկացան, որ իրենց որոշումից է կախված իրենց ապագան, և իշխանությունը պետք է ենթարկվի իրենց, այլ ոչ թե հակառակը:
Առավել ցցուն այս ամենը երևում է դատական համակարգի վրա
Այս ոլորտը բաց տեսանելի է բոլորի համար, այն յուրօրինակ «լակմուսի թղթի» դեր է կատարում` ցույց տալով, թե ինչ ուղությամբ է զարգանում մեր երկիրը:
Վեց ամիսը հերիք էր հասկանալու համար, թե ինչ ուղենիշով է պատրաստվում շարժվել իշխանությունը: Եվ ինչքան էլ որ Փաշինյանը հայտարարի, որ նա չի միջամտելու դատական համակարգի գործերին, մեկ օրում դա չի կատարվում, ինչը հասկանալի է, ինչպես, որ մեկ օրում անկախ դատական համակարգ չի կառուցվում: Ավելին, այն չի կառուցվում նաև մեկ տարում, քանզի դրա համար անհրաժեշտ են մի շարք օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ հանգամանքներ: Սակայն իշխանության վարքագծից է կախված, թե ինչպիսի ուղղություն է որդեգրելու նա` «Նոր» Հայաստանը կառուցելու հարցում:
Պետք է նշել, որ ընդհանուր առմամբ, այս հարցում իշխանությունը շտապողականություն չի ցուցաբերում, ինչը հասկանալի է: Սակայն այստեղ արկա է նաև որոշակի մտահոգիչ տենդենց, որ այս ամենը ընտրովի սկզբունքով է կիրառվում: Դատեք ինքներդ, փոխվում է խափանման միջոցը քրեական աշխարհի ներկայացուցիչների համար: Տարատեսակ գործարքներ են կնքվում մականունավոր օլիգարխների հետ, և նույնիկ խափանման միջոցը փոխվում է ցմահ ազատազրկված Կարեն Օգանեսյանի համար, ինչը միանշանակ ողջունելի է, բայց արի տես, որ այս շարքում կատարվում է մեկ բացառություն, որի անունն է Սամվել Մայրապետյան: Բոլորի համար էլ հասկանալի է այս բացառության իմաստը, և հենց դա է վտանգավոր, քանզի բոլորի համար պարզ երևում է, որ «ընտրովի արդարադատության» սկզբունքը դեռ չի փոխվում: Այստեղ այդ սկզբունքն է կարևոր, քանզի բոլորն էլ հասկանում են, որ Մայրապետյանը ոչ վտանգ է ներկայացնելու` ազատ մնալու դեպքում, ոչ էլ կարող է էապես ազդել քննության վրա:
Հենց այսպիսի «ընտրովի» մոտեցումից էլ սկսվում է ամեն ինչ: Այն այսօր Փաշինյանի համար յուրօրինակ «լակմուսյան թուղթ» է, և եթե պարզվի, որ նա չի կարողանում իր զգացմունքները, անցածը ստորադասել իր ապագային, ապա օբյեկտիվորեն նա չի կարողանա դառնալ հանրության մեծամասնության ղեկավար:
Դա է ցույց տալիս այլ երկրների փորձը:
Արտակ Հակոբյան