Ինչ ուղերձներով հանդես եկան «Լիդիան Արմենիա»-ի հակառակորդ բնապահպանները Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության առջև. Տեսանյութ
Ինչպես հայտնի է, երեկ կառավարության շենքի առջև տարբեր բողոքողների շարքում հանդես եկան նաև բնապահպանները, որոնք դեմ են «Ամուլսարի» նախագծին և հիմնավորեցին իրենց ուղերձները փուչիկներ պայթեցնելով: Սակայն այդ թատերականացված միջոցառումը բացահայտեց ավելի վտանգավոր բան: Փուչիկները պայթեցնելով նրանք ակամայից պայթեցրեցին իրենց բոլոր թեզերը՝ թե «Ամուլսարի» խնդրի, և թե ընդհանրապես երկրի զարգացման և արդարության հաստատման վերաբերյալ:
Դատեք ինքներդ, հերթով անդրադառնանք նրանց ուղերձներին:
Ուղերձ առաջին
Երկրին անհրաժեշտ չեն միջազգային ընկերությունների կողմից ներդրումներ՝ հանքարդյունաբերության ոլորտում:
Այս թեզը ծիծաղելի է, քանզի երկիրը դեռ չի ապահովել իր համար կենսական անհրաժեշտ արտաքին ներդրումների ծավալը, առանց որի երկիրը չի ունենա բավարար միջոցներ՝ անվտանգության և սոցիալական խնդիրների ապահովման համար: Դա է ցույց տալիս նաև այլ երկրների փորձը: Սա նշանակում է երկրին զրկել կենսական միջոցներից, որպեսզի կանխվի արտագաղթը, Հայաստանում սոցիալապես խրախուսվի ծնելիությունը և այլն: Եթե դրա համար կարող է տուժվել «ապոլլո» տեսակի թիթեռը, ապա դա կլինի մեր մինիմալ կորուստը: Նժարի վրա դրված է հարցադրում՝ երկրում դեմոգրաֆիկ վիճակի լուծում, արտագաղթի կանխում, փոքր բիզնեսին գործով աջակցում, թե՝ «ապոլլո» տեսակի թիթեռի փրկում:
Ուղերձ երկրորդ
Երկրորդ ուղերձը բացարձակ բոլշևիկյան բնույթ ուներ: Պահանջվում է էապես մեծացնել պետական վերահսկողությունը բիզնեսի նկատմամբ: Այս թեզը առաջին հայացքից շատ հրապուրիչ է թվում, սակայն գործնականում, հատկապես անցումային վիճակում գտնվող Հայաստանում, դա կբերի բիզնես միջավայրի էլ ավելի վատթարացմանը: Երկրից բիզնեսը կփախչի, բյուջեն կմնա դատարկ: Արդյունքում երկիրը էլ ավելի կաղքատանա՝ վերջնարդյունքում չլուծելով ոչ մի խնդիր: ԽՍՀՄ-ի օրինակը դրա վառ ապացույցն է: Մեր պարագայում դա կնաշանակի նաև անվտանգոււթյան լրջագույն սպառնալիք: Ինչ իրական նպատակ են հետապնդում այս ցուցարարները, դժվար է օբյեկտիվ գնահատել, սա շարքային տգիտության արդյունք է, թե այլ բան:
Ուղերձ երրորդ
Բնապահպաները մերժում են «միջազգային արբիտրաժի» ինստիտուտը և նույնը պահանջում են Փաշինյանի կառավարությունից:
Ցանկացած բարձրագույն կրթություն ստացած քաղաքացի հասկանում է, որ սա տարրական ցնդաբանություն է: Առանց այդ ինստիտուտի երկրում ոչ մի ներդրող չի լինի: Փաստորեն ցուցարարները պահանջում են կառավարությունից վարել ոչ թե «բաց», այլ՝ «փակ դռների քաղաքականություն»: Հասկանալի է, որ այս մարդիկ փաստացի պահանջում են երկրից՝ ինքնասպանություն գործել: Համաձայն են արդյոք մեր քաղաքացիները: Կարծում ենք, որ հարցադրումը հռետորական բնույթ ունի:
Ուղերձ չորրորդ
Տնտեսական աճը երկրորդական բնույթ ունի: Կարևորը «ապոլլո» տեսակի թիթեռն է և «ոզնաթուփ մեխակ» բույսը:
Այստեղ է, որ հռետորական հարցադրում պետք է անել: Իսկ կարո՞ղ է նրանք մեր ժողովրդին «ոզնաթուփ մեխակի» տեղ են դրել: Ուշադրություն դարձրեք, թե այս աչոնիկը ինչ դժվարությամբ է կարողանում արտասանել այդ «պահանջը»՝ թղթից կարդալով: Նույնիսկ ԽՍՀՄ-ի ժամանակ այսպիսի անորակ և անպատրաստ միջոցառումներ չէին անցկացնում: Գոնե պիոներներն ու կոմսոմոլի աշխատակիցները իրենց տնային աշխատանքը լավ եին սովորում:
Ուղերձ հինգերորդ
Ցուցարարները կոչ են անում կառավարությանը բնապահպանության ոլորտում մերժել «միջազգային ստանդարտները»:
Այս թեզը հատուկ այն գաղափարի դեմ է, որ կառավարությունը ուզում է այս հարցում հիմնվել միջազգային հանձնաժողովի եզրակացության վրա: Փաստորեն բնապահպանները պատրաստվում են լուրջ պայքարի:
Բայց եթե ուզում էք մերժենք, ապա մերժենք բոլոր ոլորտներում և հիշենք «Մենք ենք մեր սարերը» ֆիլմը: Հիմա ավելի հասկանալի է դառնում, թե ինչու են հայերը այդքան մեկուսացված կյանք սիրում: Սակայն դա հպարտության առարկա չէ, դրանից ավելի շատ ամաչել է պետք, որպեսզի չզարմանաք, թե ինչո՞ւ մեր հարևանները կարողանում են զարգանալ, իսկ մենք՝ ոչ:
Ուղերձ վեցերորդ
Ցուցարարները չմոռացան քննադատել զլմ - ներին, որոնք իրենց տեսակետները չեն կիսում: Վերը նշված թեզերից հետո այս թեզը չէր կարող չհնչել, քանզի բոլշևիկյան տրամաբանությունը պահանջում է շարժվել հետևյալ սկզբունքով՝ «ով մեր հետ չէ, մեր դեմ է»:
Այս ամենի մասին հարուստ գրականություն կա: Թե ինչ էր կատարվում Ռուսաստանում 1917-ից հետո, կարդացեք Բերդյաևին, Իլյինին, Պլատոնովին, Ստրուվեին և այլ փիլիսոփաներին ու գրողներին, և ամեն ինչ պարզ կլինի: Այն, ինչ որ կատարվում է այսօրվա Հայաստանում, այն ժամանակվա ռուսական հետհեղափոխական երևույթների տնազ է հիշեցնում: Պարզապես այն ժամանակվա «մոտրոս - ժելեզնյակների» մաուզերներին փոխարինել են սմարթֆոններն ու ֆեյսբուքը: Իսկ «Անկա-պուլեմյոտչիցայի» դերոմ են թիթեռնիկների շորեր հաքած աչոնիկները: Այդպիսին է ներկայիս ժամանակակից տրենդը:
Իսկ թե այս ուղերձները ինչքանով լուրջ կընդհունվեն կառավարության կողմից, ցույց կտա ժամանակը: Բայց որ այդ թեզերը առկա են մարդկանց թեկուզև փոքրաթիվ զանգվածի մոտ, նույնպես մտահոգիչ է, որովհետև այսպիսի պարզունակության աստիճան վաղուց արդեն չկա Աշխարհում:
Հասմիկ Գրիգորյան
Լուսանկարը՝ Hetq.am-ի: