Ասադի և Սիրիայի քրդերի պահվածքը՝ ԱՄՆ-Ռուսաստան-Թուրքիա եռանկյունում օրինակ պետք է ծառայի հայերի համար

Ընդամենը մի քանի տարի առաջ ոչ մեկ չէր հավատում, որ Սիրիան և առավելևս Սիրիայի գործող նախագահ Բաշար Ասադը, կարող էին քաղաքական հեռանկար ունենալ: Այսօր Ասադի պահվածքը պարզապես ապշեցնում է իր պրագմատիզմով և հավասարակշռությամբ: Նա այսօր կարողացել է հարաբերություններ հաստատել արաբական մի քանի երկրների հետ՝ Էմիրատների, Քաթարի, Օմանի: Շարունակվում են կուլիսային բանակցությունները Եգիպտոսի հետ: Եվ եթե դրանք հաջողվեն, ապա Ասադի հաջորդ քայլը կլինի Սաուդյան Արաբիայի հետ հարաբերությունների հաստատումը, ինչը կնշանակի նաև արաբական բոյկոտի վերջը իր ռեժիմի նկատմամբ: Զուգահեռաբար, Ասադը իր հատուկ ծառայությունների միջոցով բանակցություններ է սկսել Թուրքիայի հետ: Վերջինս փորձում է այս հարցում ընդհանուր հայտարարի գալ, քրդերի հաշվին, սակայն Ասադը մերժում է նման մոտեցումը: Ավելին, թուրքական մամուլը պարբերաբար նշում է, թե իբր Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը պատրաստվում է հանդիպել Ասադի հետ, սակայն վերջինս հետևողականորեն հերքում է նման լուրերը: Պատկերացնում եք, եթե Ասադի տեղը լիներ Փաշինյանը: Նա արդեն, պատկերավոր ասած, Էրդողանի ոտքրի տակ ընկած կլիներ:

Ավելին, երբ Պրահայում Էրդողանին ուղիղ հարցրեցին, թե նա պատրաստվում է հանդիպել Ասադի հետ, պատասխանեց, թե «ժամանակին ամեն ինչ կարող է լինել»: Սակայն նույնիսկ այս դեպքում Ասադը չբոբիկացավ և իրեն սոլիդ և հավասարակշիռ պահեց, քանզի հասկացավ, որ դեռ պահը չի հասունացել այդ հանդիպման լուրից օգուտներ քաղելու համար:

Եվ, ահա, վերջերս Էրդողանը վերջնականապես կոտրվեց, նշելով, թե ինքը պատրաստ է հանդիպել Ասադի հետ, օրինակ ռուսական հարթակներից մեկում: Եվ նույնիսկ այդ պահին Ասադն իրեն սոլիդ է պահեց, ցուցադրելով իր սառնասրտությունը: Իսկ երբ պահը գա, նա իր քայլը կկատարարի՝ հանդիպելով Էրդողանի հետ նույն ռուսական հարթակներից մեկում: Բայց ինչու՞ հիմա բոբիկանա, երբ ընդամենը մի քանի ամիս հետո Թուրքիայում անցկացվելու են նախագահական ընտրություններ, և այդ ժամանակ Ասադը ուժի դիրքերից, իսկ Էրդողանը խնդրողի դիրքերից, կփորձի այդ հանդիպմանը մասնակցել: Այդպիսին պետք է լինի լուրջ երկրի ղեկավարը: Իսկ հիմա փորձենք համեմատել Ասադին Փաշինյանի հետ, համեմատության եզր անգամ չկա նրանց մեջ:

Այսպիսով, Ասադը գրպանում ունենալով Ռուսաստանի և Իրանի հետ ռազմավարական հարաբերությունների խաղաթուղթը, հին հարաբերությունները վերականգնում է նաև արաբական աշխարհրի հետ, որպեսզի Էրդողանի հետ ապագա բանակցություններում ուժեղ խաղաթղթերով կարողանա հանդես գալ, այն էլ իր՝ Էրդողանի համար, դժվարին վիճակում, երբ Թուրքիայում լինելու են ընտրություններ կանխատեսելի ցնցումներով լի:

Իսկ հիմա վերլուծենք Սիրիայի քրդերի քայլերը: Վերջիններս ռազմավարական հարաբերություններ ունեն ամերիկացիների հետ, սակայն միաժամանակ, գործընկերային հարաբերություններ են պահպանում նաև Ռուսաստանի, Իրանի և Ասադի ռեժիմի հետ:

Որ պահին, երբ ամերիկացիները փորձում են հաշտության գալ թուրքերի հետ քրդերի հաշվին, միանգամից վերջիններս սկսում են օգտագործել իրենց ռուսական, իրանական և Ասադի հետ հարաբերությունների խաղաթղթերը: Օրինակ, երբ Թուրքիան հայտարարեց, որ պատրաստվում է ներխուժել Սիրիայի քրդաբնակ տարածքներ, քրդերը ամերիկացիների միջոցով կանխեցին դա, հակառակ դեպքում սպառնալով, որ այդ տարածքները կհանձնեն Ասադի բանակին: Ամերիկացիները հասկացան, որ քրդերի հաշվին պայմանավորվելը թուրքերի հետ կվտանգի իրենց ներկայությունը այդ երկրում:

Մյուս կողմից, նույն քրդերը բանակցելով ռուսների կամ Ասադի հետ, օգտագործում են ամերիկյան իրենց խաղաթուղթը: Արդյունքում, ամերիկացիներն ու ռուսներն իրար հետ թշնամի լինելով միասնաբար մերժում են թուրքական հնարավոր ներխուժումը Սիրիայի քրդաբնակ տարածքներ: Արդյունքում, Միացյալ Նահանգների շտաբների պետերի միացյալ շտաբի պետ Մարկ Միլլիի և Թուրքիայի գլխավոր շտաբի պետ Յաշար Գյուլերի բանակցություններից հետո պարզ է դարնում, որ ամերիկացիները չեն հանձնում սիրիացի քրդերին և դեմ են Սիրիայում Անկարայի ցամաքային գործողությանը։ Իսկ Էրդողանը չի կարողանում Ասադի խաղաքարտը խաղացնել ԱՄՆ-ի հետ։ Այս իրավիճակում Անկարան ստիպված է լինում «ռազմական դադար» հայտարարել և անհույս շարունակել իր քայլերը տարբեր դիվանագիտական​​ հարթակներում:

Քրդերի այս գործելաոճը, նույնպես պիտի օրինակելի լինի մեզ համար, թե ինչպես պիտի հարաբերվել դիվանագիտական հարթակներում աշխարհաքաղաքական տարբեր կենտրոնների հետ:

Պետք է նշել, որ մինչև 2018 թվականը, մեզ դա վատ թե լավ հաջողվում էր: Իհարկե, մենք կարող էինք ունենալ իսկապես շատ ավելի ակտիվ և լուրջ դիվանագիտական աշխատանք, բայց այն ինչ կատարվեց 2018-ից հետո կարող ենք բնութագրել որպես կատարյալ ազգային ողբերգություն: Քանզի, պատկերավոր ասած, կապիկին հանձնել ենք մեքենայի ղեկը և ազգովի մտածում ենք, թե ինչ անենք, որ այդ մեքենան ավարիայի չենթարկվի:

Սա է իրականությունը:

Դավիթ Մկրտչյան