Ի՞նչ ստացան մոսկովյան հանդիպումից Ռուսաստանն ու Հայաստանը
Նիկոլ Փաշինյանի երկօրյա պաշտոնական այցը Մոսկվա, ֆորմալ տեսանկյունից նվիրված էր երկու երկրների 30-ամյա դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատմանը: Սակայն գործնականում, այցը կարևոր էր երկու կողմերի համար մի շարք այլ հանգամանքներով ևս: Նախ Փաշինյանը առաջին արտասահմանյան երկրի ղեկավարն էր, ով այցելեց Մոսկվա ռուս-ուկրաինական պատերազմի ժամանակ: Ավելին, համատեղ հայտարարության մեջ նշվեցին դրույթներ, որոնցով Հայաստանն իր քողարկված աջակցությունը ցույց տվեց Մոսկվայի գործողություններին: Ավելին, հայտարարության մեջ կային դրվագներ, որտեղ մերժում էին պատժամիջոցների գործողությունները, ինչը նույնպես կարելի է գնահատել որպես Հայաստանի կողմից քսղարկված աջակցություն Մոսկվային:
Այլ կերպ ասած, Բելառուսից հետո, Հայաստանը դարձավ երրորդ երկիրը ԵԱՏՄ տարածքում, որը քողարկված ձևով աջակցեց Մոսկվայի գործողություններին Ուկրաինայում: Ճիշտ է, այն բացահայտ բնույթ չի կրում, ինչպես Բելառուսի դեպքում է, սակայն չկա այլ ԵԱՏՄ տարածքի երկիր, որ այս պահին գոնե քողարկված ձևով աջակցեր Մոսկվային: Հիշեցնենք, որ Ղազախստանը քողարկված ձևով հանդես եկավ մի շարք հակառուսական քայլերով, իսկ Տաջիկստանից և Ղրղզստանից ձեն չկա Մոսկվային աջակցության մասին: Ինչ վերաբերվում է Ադրբեջանին, ապա այդ երկրի ԶԼՄ-ները բացահայտ հակառուսական գիծ են որդեգրել, իսկ պաշտոնական Բաքուն այն երկրների շարքից է, ով համաձայնվել է մեծացնել գազի և նավթի արտահանման ծավալները դեպի Եվրոպա: Հիշեցնենք, որ նման քայլ կատարելուց հրաժարվեցին Իրանը, Սաուդյան Արաբիան, Վենեսուելան և մի շարք այլ երկրներ:
Այսպիսով կարող ենք արձանագրել, որ Հայաստանը գոնե ֆոնային կերպով աջակցեց Մոսկվային իր համար ծանր վիճակում գտնվելու ընթացքում:
Իսկ ի՞նչ ստացավ Հայաստանը դրա դիմաց, դեռ տեսանելի չէ, թեև Փաշինյանի պարագայում դա զարմանալի չէ: Քանզի նա գրեթե բոլոր ուղղություններով միայն Հայաստանի սակավաթիվ քաղաքական ռեսուրսները մաշեցնելով է զբաղված, դրա դիմաց չստանալով գրեթե ոչինչ: Դա վերաբերվում է թե Ադրբեջանի հետ հարաբերություններին, թե Թուրքիայի հետ «երկխոսությանը», թե Բրյուսելի հետ հարաբերություններին, և թե Մոսկվայի հետ իր քաղաքականությանը:
Իսկ այն, որ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ հանդիպման ընթացքում կարևորվեց Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղության հաստատման հարցը, դա չնչին դրույթ կարելի է համարել: Մանավանդ, որ Մոսկվայի կողմից ակնարկվում է, որ Ղարաբաղի հետագա ճակատագիրը հետագայում մեծապես կախված է լինելու իրենից, այլ ոչ թե Հայաստանից:
Այսպիսով կարող ենք արձանագրել, որ հանդիպման հրապարակային մասում տեսանելի էին ռուսամետ դրույթները, սակայն ոչինչ չկար հայամետ թեզերի վերաբերյալ, բացի ոչինչ չասող ձևակերպումներից:
Սա է իրականությունը:
Արտակ Հակոբյան