Ե՞րբ է ՌԴ ԱԳՆ-ին հաջողվել համալրել «Հայաստանի հակահեղափոխական ուժերի» շարքերը
2021 թվականի դեկտեմբերի վերջից Երևանից և Բաքվից սինխրոն հայտարարություններ են հնչում այն մասին, որ «Ղարաբաղը կորցրել է Ադրբեջանի կազմից դուրս լինելու տեսական և գործնական հնարավորությունը», որ «Մինսկի խումբն այլևս չի կարող զբաղվել ղարաբաղյան խնդրով», որ «Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի մասին խոսք լինել չի կարող», և որ «անհրաժեշտ է արագորեն սահմանազատում անել, որպեսզի վերջնականապես փակվի Ղարաբաղի հարցը և Սերգո ջանը լավ ապրի»։
Այս պատմության մեջ ուշագրավն այն չէ, որ Բաքվից և Երևանից հայտարարությունները հերթական անգամ սինխրոն են, կարելի է ասել՝ փոխլրացնող, այլ այն, որ ի պատասխան այդ հայտարարությունների՝ պաշտոնական Մոսկվայից շատ միանշանակ գնահատականներ են հնչում։
Այսպես, հունվարի 14-ին ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը հայտարարեց, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատումը չի վերաբերվում ղարաբաղյան տարածաշրջանին։
Իսկ հունվարի 17-ին ԵԱՀԿ-ում Ռուսաստանի մշտական ներկայացուցիչ Ալեքսանդր Լուկաշեւիչը հայտարարեց, որ Ռուսաստանը մտահոգված է, որ Մինսկի խմբի համանախագահները չեն կարող այցելել Լեռնային Ղարաբաղ։ «Ի՞նչն է մեզ անհանգստացնում: Փաստն այն է, որ 3 համանախագահները դեռ չեն այցելել տարածաշրջան՝ իրավիճակին ծանոթանալու և կոնկրետ միջոցներ նախանշելու համար, որոնք կօգնեն կողմերին կապեր հաստատել մարդկանց միջև և լուծել հումանիտար խնդիրները»,-ասաց Լուկաշևիչը։
Իրավիճակը պարադոքսալ է նրանով, որ Ալիև-Փաշինյան տանդեմը ձգտում է «ինչքան հնարավոր է շուտ փակել Ղարաբաղի հարցը», որ Փաշինյանը սատարում է Ալիևի՝ Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում թողնելու պահանջներին, իսկ Ռուսաստանի Դաշնությունը դեմ է դրան։ Ավելին, նույնիսկ 2020 թվականի պատերազմից հետո պաշտոնական Մոսկվան դեմ է ղարաբաղյան կարգավորման բանակցությունների ձևաչափի փոփոխությանը և հանդես է գալիս ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործունեության շարունակականության ապահովման օգտին։
Իհարկե, Ռուսաստանը դեմ է Ղարաբաղի վերջնական հանձնմանը, քանի որ եթե Փաշինյանը ճանաչի Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի մաս, ռուսական խաղաղապահները ինքնաբերաբար ստիպված կլինեն լքել այս տարածքը, ինչը, մեղմ ասած, Կրեմլի ծրագրերի մեջ չի մտնում, և պարադոքսն այն է, որ դա հակասում է Բաքվի և Երևանի համատեղ, սինխրոն պլաններին։
Հայաստանի ներկայիս վիճակը կարելի է բնութագրել այսպես. նրա առաջնորդը գործում է թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հետ համահունչ, և մեր ողջ պետությունը թշնամիների կողմից ամբողջությամբ կլանված չի միայն հանգամանքների համակցման և արտաքին ուժերի ազդեցության արդյունքում, այս դեպքում՝ Ռուսաստանի և Իրանի գործոնի շնորհիվ:
Մնում է միայն հասկանալ, թե որ պահին Ալիևն ու Փաշինյանը կհայտարարեն ՌԴ ԱԳՆ-ին «Հայաստանի հակահեղափոխական ուժերի հանցակից»։
Մենք արդեն գրել էինք, որ Փաշինյանը և Ալիևը նույն նպատակն ունեն՝ կանխել «հին Հայաստանի» վերադարձը, այն Հայաստանը, որտեղ Ալիևը գտնվում էր «խոնարհ հարսի» կարգավիճակում, իսկ Փաշինյանը՝ դեղին թերթի լրագրողի կարգավիճակում։ Եվ ամեն ինչ գնում է նրան, որ Ադրբեջանի կողմից Ղարաբաղը վերջնականապես կլանելու Փաշինյան-Ալիև տանդեմի պլանների դեմ պայքարը չի սահմանափակվելու Հայաստանի ներքաղաքական օրակարգով։ Սակայն ակնհայտ է նաև, որ որքան երկար պահպանվի ներկայիս անառողջ իրավիճակը հենց Հայաստանում, այնքան Ալիևի և Փաշինյանի համար ավելի հեշտ կլինի ավարտին հասցնել այս ծրագիրը։
Մոսկվան կարող է օգնել, որպեսզի Ղարաբաղն ամբողջությամբ չմաքրվի հայերից, սակայն խնդրի լուծման բանալին գտնվում է Երևանում, և թե Ղարաբաղի, թե հենց Հայաստանի ապագան կախված է հայկական քաղաքական վերնախավի անելիքներից։
Սեւակ Դանիելյան