Ռազմագերիների նկատմամբ քրեական գործեր հարուցելով՝ Հայաստանն ի վերջո ավելի ուժեղ հարված կստանա. Տեսանյութ
Ամիսներ առաջ՝ նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ, Փաշինյանի իշխանությունը դարձրեց գերիներին հերոսներ, ավելին, Փաշինյանն անձամբ հայտարարեց, որ «Բաքվի բանտերում մեր գերիները պայքարում են հանուն Հայաստանի շահերի և ինքնիշխանության», և հանուն դրա կարող են «մի քիչ էլ դիմանալ», որ Փաշինյանի իշխանությունը վերարտադրվի:
Նիկոլը հասարակությանը համոզեց, որ գերիներին վերադարձնելու հարցը «մի քանի ամսվա խնդիր է»։ Այս «մի քանի ամիսն» արդեն անցել է, բայց գերիները, ինչպես Բաքվի բանտերում էին, այնպես էլ շարունակում են մնալ այնտեղ, և Նիկոլ Փաշինյանը գործնականում 180 աստիճանով փոխել էր հռետորաբանությունը գերիների վերաբերյալ։
Այսօր, ինչպես պարզվում է, գերիները նույնպես անհրաժեշտ է բաժանել երկու մասի՝ հերոսների և հանցագործների։ Նիկոլը միշտ սիրել և սիրում է մարդկանց բաժանել 2 մասի. նրանք սկզբում «ղարաբաղցիներն ու հայաստանցիներ» էին, հետո «սև ու սպիտակ», հետո «վատ գեներալներ և լավ զինվորներ», այսօր «բաժանարար գիծն» անցավ գերիների միջով։ Ինչպես միշտ, այս հարցում մեղավոր է ոչ թե Փաշինյանը, այլ «թույլ բնավորություն դրսեւորած, վախեցած ու ադրբեջանցիներին հանձնված գերիները»։
Նշենք, որ բացի իրավական կողմից, այս խնդիրն ունի բարոյական և քաղաքական կողմ։ Հայտնի է, որ բանակը հասարակության հայելին է, ինչպիսին է հասարակությունը այնպիսին էլ բանակն է։ Վերջին 3,5 տարիների ընթացքում Փաշինյանը պառակտել է ոչ միայն հասարակությունը, այլև բանակը, «Ելակի մասին» իր հայտնի թեզով Փաշինյանը բանակը բաժանեց «վատ ղեկավարության և լավ զինվորների»: Բնականաբար, պառակտված բանակը չի կարող հաջողության հասնել։ Քաղաքագիտական աքսիոմա է դա, որ պառակտված հասարակությունը կարող է ոչնչացնել ամենահզոր բանակը։ Դրա վառ օրինակը խորհրդային ամենահզոր բանակի ոչնչացումն է։
Ցանկացած երկրում իշխանության բերեք Փաշինյանին, Ելցինին կամ Գորբաչովին և կստանաք պառակտված հասարակություն և կործանված բանակ։ Իսկ այն բարոյահոգեբանական մթնոլորտում, որը ստեղծեց Փաշինյանը Հայաստանում, անհնար էր բանակը զերծ պահել այս բոլոր գործընթացներից, դրանք չէին կարող չազդել բանակի վրա։
Այդ պատճառով է, որ հարյուրավոր հայ զինվորներ գերի են ընկել, և մատների վրա կարելի է հաշվել այն ադրբեջանցիներին, ովքեր գերի են ընկել հայկական զորքերի մոտ։ Եվ այս տեսանկյունից գերությունից վերադարձած զինվորներին դատելն առնվազն բարոյական խնդիր է ստեղծելու Փաշինյանի իշխանությունների համար։ Սակայն այս հարցն ունի նաև քաղաքական կողմ, եթե գերությունից վերադարձած հայ զինվորը կարող է դատապարտվել Հայաստանում, ապա վաղը Ադրբեջանի իշխանությունները կարող են համոզել Բաքվի հայ գերիներին ուղարկել իրենց ոչ թե Հայաստան, այլ երրորդ երկիր, և եթե հայտնվեն զինվորներ, ովքեր համաձայն են այս տարբերակին, ապա սա կլինի Փաշինյանի իշխանության հերթական հարվածը հայկական պետականությանը, քանի որ բգերիների դատավարության պրակտիկան տարածված էր Ստալինի ժամանակ, երբ Հայրենական մեծ պատերազմից հետո, երբ տասնյակ, եթե ոչ հարյուր հազարավոր մարդիք Գերմանական գերության մեջ գտնվելուց հետո պատերազմից հետո աքսորվել էին Սիբիր։
Այս տեսանկյունից Փաշինյանը եզակի երեւույթ է, որը մարմնավորում է մարդկանց բոլոր բացասական գծերը, քանի որ իբր դեմոկրատ Գորբաչովի նման լինելով Նիկոլը բռնապետ Ստալինի նման է, (որն իտարբերություն Նիկոլի դրական կողմ ուներ հատկապես պետականության ամրապնդման հարցում), մարդկային ճակատագրերի ու կյանքերի հարցում դահիճի ֆունկցիա է կատարել ու Փաշինյանը կրկնորինակում է հենց այս ֆունկցիան:
Այս հարցում եզակի է, քանի որ կլանել է բոլոր քաղաքական գործիչների բոլոր բացասական հատկանիշները։ Գորբաչովից նա կլանեց դատարկախոսւոթյունը, ելցինյան էժանագին պոպուլիզմն ու ստերը, ստալինյան հետադիմականությունն ու հակամարդկային մոտեցումները։ Դժվար է պատկերացնել, թե ինչպես եղավ, որ հայ հասարակությունը առաջ քաշեց այս բոլոր բացասական հատկանիշները մարմնավորողիվ, ով այսօր Հայաստանը ներկայացնող գործիչն է։
Հանուն արդարության պետք է ասել, որ սա նաև մեր հասարակության խնդիրն է, նրա ծախողված էլիտայի խնդիրն է, քանի որ Նիկոլը յուրօրինակ հայելու ֆունկցիա է կատարում նաև մեր հասարակության համար։ Ուշադիր հետևեք գերիների հարազատների պահվածքին վերջին մեկ տարվա ընթացքում, և ամեն ինչ պարզ կդառնա։
Սա՛ է իրականությունը:
Դավիթ Մկրտչյան