Խաղողի մթերման «Ապագա կա», բայց ոչ թե Հայաստանում, այլ Վրաստանում. Տեսանյութ
Ինչպես գիտեք, մոտ մեկ շաբաթ առաջ խորհրդարանում փոխվարչապետ Սուրեն Պապիկյանը հայտարարեց, որ կառավարությունը կոնյակի գործարանների հետ համաձայնության է եկել, որ այս տարի խաղողի մթերումը կիրականացվի կիլոգրամի դիմաց առնվազն 130 դրամ գնով:
Պապիկյանի հայտարարությունից ընդամենը մեկ շաբաթ է անցել, իսկ այսօր հայտնի դարձավ (1. 2. 3), որ կոնյակի գործարանների մոտ կեսն արդեն հրաժարվում է խաղող ընդունել` իրենց դիրքորոշումը հիմնավորելով նրանով, որ համալրել են իրենց խաղողի պաշարները: Մյուս գործարանները պատրաստ են գյուղացիներից ընդունել այն՝ առավելագույնը 110-115 դրամ մեկ կիլոգրամի դիմաց: Խոսքն, իհարկե, «տեխնիկական խաղողի», սպիտակ խաղողի մասին է: Սակայն ավելի որակյալ խաղողի գինը նույնպես չի տարբերվում իր բարձր ինքնարժեքով: Հայաստանի խաղող արտադրողների ասոցիացիայի ղեկավար Արտակ Սարգսյանի խոսքով, այս տարի կարող է մթերվել մոտ 160 հազար տոննա խաղող:
Հայաստանում խաղողի ինքնարժեքը մեկ կիլոգրամի դիմաց կազմում է 100-110 դրամ: Սա իր հերթին նշանակում է, որ Հայաստանում խաղողարտադրությունը չմեռնելու համար գյուղացիները պետք է կարողանան իրենց խաղողը վաճառել 140-150 դրամով:
Հիշեցնենք, Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը հայտարարել էր, որ այս տարի Հայաստանում կարող է հավաքվել մինչեւ 200 հազար տոննա խաղող: Այսինքն՝ Վահան Քերոբյանն ավելի լավատես է, քան Խաղող արտադրողների ասոցիացիայի ղեկավար Արտակ Սարգսյանը: Բայց փաստն այն է, որ կոնյակ արտադրող գործարանների կեսը հրաժարվում է խաղող ընդունել, իսկ մյուս մասը փորձում է գնել մի գնով, որը չի տարբերվում ինքնարժեքից:
Հիշեցնենք, որ «հին Հայաստանի» ժամանակ խաղողի մթերման գները հասնում էին մեկ կիլոգրամի համար 160-170 և նույնիսկ 200 դրամի: Այսինքն՝ «փաշինյանական Հայաստանը» վնաս է հասցրել նաեւ այս ոլորտին:
Հիմա փորձենք հասկանալ հարեւան Վրաստանում տնտեսության նույն ճյուղի վիճակը:
Այս երկրում խաղող արտադրողները նույնպես դժգոհ են մթերման գնից, սակայն վրացական խաղող արտադրողների դժգոհության որակը այլ է: Վրաստանում խաղողի ինքնարժեքը մոտավորապես հավասար է հայաստանյան ինքնարժեքին: Մեր գներով վրացական «տեխնիկական խաղողի» մեկ կիլոգրամի արժեքը 100-110 դրամ է: Սակայն այստեղ ավարտվում են նմանությունները Հայաստանի հետ:
Վրաստանում գործում է օրենք, ըստ որի գործարանները պետք է խաղող մթերեն կիլոգրամը առնվազն 80 թեթր, այսինքն՝ կիլոգրամը մոտ 130 դրամ գնով: Եվ կրկին մենք խոսում ենք «տեխնիկական խաղողի» մասին: Վրաստանում խաղողի մթերման գինը միջինում կազմում է 1,5 լարի, այսինքն` մոտ 220-230 դրամ: Իսկ վրացական խաղող արտադրողները դժգոհ են այս գնից եւ պահանջում են, որ խաղողի մթերման միջին գինը լինի կիլոգրամի համար առնվազն 50 ցենտ:
Եթե փորձենք համեմատել Վրաստանում և Հայաստանում խաղող արտադրողների պահանջները, ապա կտեսնենք, թե ինչ խղճուկ վիճակում են «փաշինյանական Հայաստանում» խաղող արտադրողները՝ համեմատած վրացական խաղող արտադրողների հետ:
Այնուամենայնիվ, այս ամենը արդյունք է այն բանի, որ վրացի խաղող արտադրողները իշխանությունների առջև դնում են ավելի հասուն և լավ մտածված պահանջներ: Պետությունն էլ իր հերթին զգում է իր պատասխանատվությունն իր քաղաքացիների նկատմամբ: Մինչդեռ «փաշինյանական Հայաստանում» «հասարակություն-պետություն» հարաբերությունների հիմնական թեման դեմագոգիան է և այնտեղից բխող սուտը:
Երբ հայտարարվում է, որ Հայաստանում ոչ թե 1, այլ 3 միլիոն վարչապետ կա, և այս երեք միլիոնի զգալի մասը «կուլ է տալիս» այս սուտը, արդյունքն աղետալի է:
Ինչպես ասել է անգլիացի փիլիսոփա Բերտրան Ռասելը. «Աշխարհի ամենամեծ չարիքը պատերազմը, սովը և աղքատությունը չեն, այլ այն տգիտությունը, որից ծնվում են պատերազմները, սովն ու աղքատությունը»:
Սա՛ է իրականությունը։
Դավիթ Մկրտչյան