Ի՞նչ քաղաքական առևտուր են սկսել Միացյալ նախանգներն ու Ադրբեջանն` Արցախի շուրջ

Վերջին օրերին ԱՄՆ պետքարտուղարի օգնականի տեղակալ Ջորջ Քենթն արձագանքը, թե Ադրբեջանը պետք է մտահոգ լինի ռուս խաղաղապահների առկայությամբ Արցախում, շոկային ազդեցություն թողեց հայ հասարակության վրա: Պարզվում է, ամերիկացիների միակ մտահուգությունն Արցախում ռուսների ներկայությունն է: Եվ նրանք հորդորում են ադրբեջանցիներին ակտիվորեն դիմադրել այդ ներկայությանը: Եթե փակագծերը բացենք, ապա կարող ենք նշել, որ Միացյալ նահագները գրեթե բացեիբաց արցախյան հարցում ընդունել են ընդգծված պրոադրբեջանական դիրքորոշում:

Ասել, որ սա միայն այս վերջին պատերազմի արդյունքների պատճառն է, սխալ կլինի: Սակայն փաստը մնում է այն, որ ամերկացիները հորդորում են ադրբեջանցիներին ավելի համարձակ դիմադրել ռուսական ներկայությանն Արցախում:

Այն, թե ինչ կլինի հայ բնակչության ճակատագիրը ռուսների հեռանալուց հետո, ամերիկացիներին, բնականաբար, չի հետաքրքրում, քանզի նրանք այս գլոբալ հակամարտության մեջ են գնտվում Մոսկվայի հետ աշխարհի գրեթե բոլոր գոտիներում: Սակայն այսօր Ադրբեջանը պատրաստ չէ նույնիսկ ամերիկյան աջակցությամբ ակտիվ հակամարտության մեջ մտնել Մոսկվայի հետ, քանզի բավարարված են պատերազմի արդյունքներով ու շատ լավ հասկանում, որ առավելի ձգտելով կարող են կորցնել ձեռք բերածը: Մյուս կողմից, ամերիկյան ճնշումներն օգտակար են Ադրբեջանի համար, քանզի օգնում են վերջիններիս ավելի շահավետ քաղաքական առևտրի մտնել Մոսկվայի հետ:

Սակայն ներկա պահին ամերկացիներին ադրբեջանցիները պետք է պատասխան տան: Եվ ահա հայտնի է դարձել, որ դիվանագիտական խողովակների միջոցով Ադրբեջանը պահանջել է ԱՄՆ-ից, որպեսզի վերջիններս ապրիլի 24-ին Ցեղասպանության ճանաչումը չընդունեն գործադիր իշխանության մակարդակով: Ավելին, ադրեջանցիներն ակնարկում են, որ 44-օրյա պատերազմից հետո Անդրկովկասում կտրուկ փոխվել է ռազմաքաղաքական հաշվեկշիռը` ի օգուտ Ադրբեջանի, և ամերիկացիները պետք է հաշվի նստեն սույն փաստի հետ ու հրաժարվեն տուրք տալ հայկական լոբբիի պահանջներին: Մասնավորապես, Բաքուն դիվանագիտական խողովակներով ներկայացրել է այն իմպերատիվ պահանջը, որ եթե ԱՄՆ-ը` Բայդենի շուրթերով, նշի «ցեղասպանություն» տերմինը, ապա Ադրբեջանը կփակի ԱՄՆ-ի ցանկությունները` դուրս գալ Կասպիական ավազան, և այնտեղ հաստատել իր ռազմաքաղաքական շահը:

Ադրբեջանը, իհարկե, առիթ է փնտրում մերժելու ամերիկացիներին, քանզի չի ուզում գռգռել Մոսկվային, մանավանդ, որ վերջիններիս հետ ունի քաղաքական առևտրի առարկա Արցախում: Ահա թե ինչու պաշտոնական Բաքուն, մի կողմից, փորձում է կոշտ դիրքերով հանդես գալ ամերիկացիների առջև, իսկ մյուս կողմից` սույն խաղաթուղտը վաճառել ռուսների վրա, որպեսզի դրա դիմաց կարողանա ստանալ նրանցից դեվիդենտներ Արցախում:

Իսկ որտե՞ղ է Հայաստանի դերակատարումը, կհարցնի շարքային ընթերցողը: Ցավալիորեն պետք է նշել, որ Հայատսանն այս գործընթացում գոյություն չունի, և ոչ միայն այն պատճառով, որ պարտվել է վերջին պատերազմում: Մինչև պատերազմն էլ փաշինյանական իշխանոթյունը չուներ տրամաբանված քաղաքականություն տարածաշրջանային խնդիրների վերաբերյալ, իսկ պատերազմից հետո առավել ևս փաշինյանական իշխանությունը գտնվում է գրեթե կիսաքանդված վիճակում, ինչի արդյունքում Հայաստանի և Արցախի շուրջ բոլոր սակարկություններն անցկացվում են Ադրբեջան-Թուրքիա-Ռուսաստան և Վաշինգթոն քարանկյան տիրույթում, որտեղ Երևանին վերապահված է դիտորդի կարգավիճակ:

Սա՛ է իրականությունը:

Արտակ հակոբյան