Ամերիկացիները որոշել են զոհաբերել՞ սիրաիացի քրդերին Շվեդիայի և Ֆինլյանդիայի ՆԱՏՕ-ին անդամակցության դիմաց

Արևմտյան վերլուծաբանների կարծիքով, Թուրքիայի կողմից համաձայնվելը Շվեդիայի և Ֆինլյանդիայի անդամակցությանը ՆԱՏՕ-ին, իր մեջ պարունակել է թաքնված համաձայնություն ԱՄՆ-ի Թուրքիայի միջև մի շարք հարցերում: Երբ Ֆինլյանդիայի նախագահն հայտարարեց, որ հանուն Թուրքիայի իր երկիրը չի փոփոխի սեփական օրենքները, ճշմարտությանը մոտ էր: Պարզապես Էրդողանին ավելի շատ հետաքրքրել էր, ոչ թե Ֆինլյանդիայում և Շվեդիայում տեղակայված քրդական կազմակերպությունների ճակատագրերը, այլ մի շարք կնճռոտ հարցերի լուծումները Վաշինգտոնի հետ:

Էրդողանին նախ հետաքրքրում էր Բայդենի վերաբերմունքի փոփոխությունը իր հանդեպ: Գաղտնիք չէ, որ ամերիկյան դեմոկրատները չեն սիրում Էրդողանին և հույս ունեն, որ գալիք տարվա նախագահական ընտրություններում Թուրքիայում նոր նախագահն կդառնա քեմալական գործիչներից մեկը: Փորձագետները այդ շարքում դիտարկում են, կամ ներկայիս Անկարայի, կամ էլ Ստամբուլի քաղաքապետներից մեկին: Երկուսն էլ, այսօր ունեն ավելի բարձր վարկանիշ Թուրքիայում, քան Էրդողանը:

Սակայն ռուս-ուկրաինական պատերազմը խառնել է բոլորի, այդ թվում նաև ամերիկացիների խաղաքարտերը: Եվ այսօր, երբ անչափ կարևորվում է Անկարայի դերն ու նշանակությունը Ռուսաստան-Արևմուտք փոխհարաբերություններում, Վաշինգտոնում համաձայնվել են զիջումների գնալ Էրդողանին: Ինչպես հայտնի է, օրերս Անկարա էր այցելել ԱՄՆ-ում Թուրքիայի գլխավոր լոբբիստը, հանրապետական սենատոր Լինդսի Գրեմը, ով հանդիպել էր Էրդողանի խորհրդականի և այլ բարձրաստիճան գործիչների հետ և հայտարարել, որ Անկարայի և Վաշինգտոնի միջև նախկինում եղած հակասությունները, «երկրորդ պլան են անցել» և ԱՄՆ-ն պատրաստ է վաճառել Թուրքիային 40 հատ Ֆ-16 կործանիչներ:

Հիշեցնենք, որ Անկարան ցանկանում էր ԱՄՆ-ից գնել Ֆ-35 գերժամանակակից կործանիչներ, սակայն ռուսներից Ս-400 գնման պատճառով, Վաշինգտոնը վիժեցրեց այդ պայմանավորվածությունը: Դեռ ավելին, Վաշինգտոնը ոչ միայն մերժեց վերազինել Թուրքիային Ֆ-35-ներով, այլև հրաժարվեց տրամադրել նույնիսկ Ֆ-16 –ը, որի դիմաց Անկարան արդեն վճարել էր մոտ 2 մլռդ դոլար:

Այդ հարցը օդում կախված էր մնացել, երբ սկսվեց այս մաշտաբային ռուս-արևմտյան ճգնաժամը: Իսկ երբ պարզ դարձավ, որ Էրդողանը կարող է փակել ՆԱՏՕ-ի դռները Շվեդիայի և Ֆինլյանդիայի առջև, Վաշինգտոնի և Անկարայի միջև սկսվեց մի ամբողջական քաղաքական առևտուր: Այդ առևտրի արտաքին մասն էր միայն վերաբերվում Շվեդիային և Ֆինլյանդիային: Իրականում իսկական առևտուրը ընթանում էր թուրքերի և ամերիկացիների միջև:

Եվ ահա հայտնի է դառնում դրա արդյունքը: Վաշինգտոնը ոչ միայն «կանաչ լույս է» վառում Ֆ-16 –ի տրամադրման առջև, այլև նույնիսկ համաձայնվում է հանձնել Սիրիայի հյուսիսային, քրդաբնակ տարածքները Թուրքիային:

Նշենք, որ տևական ժամանակ էր, ինչ Էրդողանը անոնսավորում էր իր սպասվելիք ներխուժման մասին Սիրիայի հյուսիսային տարածքներ: Սակայն անսպասելիորեն Անկարայի այդ որոշումը ոչ միանշանակ ընդունվեց մի շարք խաղացողների կողմից: Նախ թուրքական վտանգը կոնսոլիդացրեց Ասադի ռեժիմին և ամերիկացիների կողմից աջակցվող քրդերին: Բացի այդ, ներխուժամ դեմ հայտարարությամբ հանդես եկավ պաշտոնական Թեհրանը:

Պետք է նշել, որ թուրքական ներխուժմանը ուրախ չեն նաև ռուսներն ու ամերիկացիները: Պարզապես վերջիններս, իրենց այդ դիրքորոշումը ավելի պասիվ ձևով եին արտահայտում մինջ օրս: Իսկ ահա, վերջին երկու օրվա ընթացքում, հայտնի դարձավ, որ ամերիկացիները ինտենսիվ կերպով սկսել են համոզել տեղի քրդերին, որ վերջիններս հրաժարվեն Ասադի հետ դաշինքից և համաձայնվելով Անկարայի հետ, հետ քաշեն իրենց զորքերը քրդերի համար շատ կարևոր Մանբիջ և Թել-Ռիֆատ քաղաքներից:

Իսկ դա բոլորի համար պարզ է դարձնում, որ Վաշինգտոնը քողարկված ձևով համաձայնվել է Անկարայի հետ, զոհաբերելով քրդերի շահերը Սիրիայի հյուսիսում:

Սա է իրականությունը:

Արտակ Հակոբյան