Սորոս աղի զբոսանքն ու հանդիպումը Ֆանտասմագորիկ - ռեալիզմ

Ժղովուրդ ջան էտ զբոսանքին մասնակցել չեմ, հանդիպմանը ներկա չեմ լել, բայց ինձ պատմել են, ես էլ պատմական իրավիճակից ելնելով, որպես պարկեշտ քոլեցի հարկեմ համարում պատմեմ ձեզ։

Մի օր էս Սորոս աղեն զբոսանքի ժամանակ հանդիպումա մնին, Երևանի լեզվով ասաց ոմնին և որպես քաղաքակիրթ մարդ սրան ասըմա.«Հայ»։  Ոմն էլ կտաղումա. «Հա հայ եմ, այ չլնեի ես հայ, ուրիշ ազգերը ինձնով կպարծենաին, իսկ սրանք»։

 Աղեն զարմանըմա ու ասըմ. «Հարգելիս ես ուղղակի անգլերենով ձեզ բարևեցի, թե չէ ուզում ես հայ, ուզում ես թուրք»։ Էս էլ թե. «Հա՜, ուզումեմ թուրք, գիտե՞ս ինձ ոնց կմեծարեին ու  կփառաբանեին»։

 Հա չմոռանամ ասել, որ էս աղեն ոչ միայն շատ հարուստ էր, այլև քյոքված մարդ էր։ Էտ վախտ էլ հենց հսկանումա, որ էս «ոմնը» հենց էն պլաստիրիննա, որ ինքը ման էր գալիս ու սրան առաջարկումա. «Արի քեզ ճմբռեմ»։ Էս էլ թե. «ո՞նց»։ Աղեն էլ թե.  «տհենց»։

Աղես առնումա մի լավ ճմբռում ու թերթի խմբագիր շինըմ։ Շինըմա ու հրահանգում. «Ինչքան կարաս թքի ռուսի վրա։ Շատ թքես շատ փող կտամ»։ Ուրիշները՝ Սորոսի ժղովուրդը էլի  խմբագրությունը պահըմ են, ղեկավարըմ են, սրանել թվումա թե ինքնա խմբագիրը, այն ինչ ինքը մենակ թքողնա։

Աղեն էլ տենումա որ թուքը շատացելա, առնըմա խառնում պլաստիլինին, ու մեկ էլ էտ խմբագրից պատգամավորա շինում։ Լավ էր շինած չէր լել։ Ժղովուրդի գլուխը գնումա դրա այլանդակ ձենից՝ էնա խոսըմա ու խոսըմ, մերկացնումա ու մերկացնում… Բա սկի սասը կտրումա որ լսի թե իրան ինչ են ասըմ։

Ու էս ամբողջ ժամանակ էս ոմնին թվումա թե ինքը իսկականից խելացիա։ Օղորմածիկ պապս ասըմ էր. «Ուզըմես առանց ծախս անելու կործանիչ զենք ստեղծե՞ս։ Էնա վերես ունըմ մի տգետ մարդ, լյավ լսի անգրագետ չէ, որտև անգագետին կարաս կրթես։ Կիսագրագետին չէ, որտև նա գիտի որ կիսատ է, ուզում է լռացնել։ Տգետ մարդ էս վերցնըմ մի երկու օր անգաճին ասըմես որ ինքը խելացիա, շատ խելացիա… Որտև տգետը լրիվ դատարկա և գիտությունը հերքող ու դա դառնումա մի այլ կարգի կործանիչ՝ ատոմային ռումբը ղալաթա արել»։ Աղեն պապուս ճնանչել չի ու ասածնել չի լսել։ Բայց էտ իմաստությունն իմանալով էդպեսել արեց ու էտ կործանիչին վարչապետ շինեց։

Ժղովուրդ ջան շատ զարմանալի բան կատարվեց, սա որ դարձավ վարչապետ նախ էտ ոմնը մի ձևի դարձավ հավաքական կերպար, Հիտլերի հիստերիկությունով, Բրուտոսի դավաճանությունով, Ստալինի ռեպրեսիաներով։ Եվ երկրորդ՝ էն իրա առաջվա սերը թրքերի հանդեպ վերարտադրվեց։ Թե էն վախտ պլատոնիկ գերվածություններ, հիմա լավ գործնական։ Բայց էտ սերը, ոն՞ց են ասըմ, հիշըմ չեմ, դեղորայքի վրայա ըլնում գրած։ Հա հիշեցի «побочный эффект» ունի։ Ուրեմն էտ սիրո «побочный дефект»-ով էս ոմնը հմի ոչ թե թքըմա այլ թրքըմա։ Ժղովուրդը ոնց շարժվումա թրքի մեջա ընգնըմ։ Բայս էսքանով պատմությունը չի վերջացել, այն կվերջանա մեր ուզածով։

Ու դրա համար պապուս մյուս ասածը հիշելով դիմում եմ ուղի ոմնին։ «Ա անասուն, որ տհե թրքիլով քիմես, ուտիլով ետ դես կյալ»։

 Ղազարյան Սյուզան