Հայաստանում էլեկտրական ցանցերի համար հատկացվող անվտանգության գոտիների պահպանումն այսօր կարևորագույն խնդիր է, որին մենք, ավաղ, շատ քիչ ուշադրություն ենք դարձնում
Հայաստանում էլեկտրական ցանցերի համար հատկացվող անվտանգության գոտիների պահպանումն այսօր կարևորագույն խնդիր է, որին մենք, ավաղ, շատ քիչ ուշադրություն ենք դարձնում: Մինչդեռ աշխարհում արդեն վաղուց հասկացել են, որ օդային էլեկտրահաղորդման գծերի համար նախատեսված օտարման կամ անվտանգության գոտին ոչ մի դեպքում չի կարող պայմանական բնույթ կրել: Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ օդային էլեկտրահաղորդման գծերից, ինչպես նաև տրանսֆորմատորային ենթակայաններից ոչ հեռու բնակղով մարդկանց մոտ կարող են նյարդային, սրտանոթային, նեյրոհորմոնալ և էնդոկրին համակարգերի ֆունկցիոնալ փոփոխություններ ախտորոշվել: Վտանգվում են մարդու իմունային համակարգը, նյութափոխանակման պրոցեսները: Մի խոսքով, որքան հեռու է գտնվում բնակեցված կառույցը էլեկտրամագնիսական դաշտից, այնքան ավելի լավ: Բնականաբար, օտարման գոտին սահմանվում է ըստ օդային էլեկտրահողարդման գծերի լարման: Որքան բարձր է լարումը, այնքան ավելի հեռու պետք է անցկացվեն գծերը:
Բնականաբար, ամեն երկիր ունի իր որոշակի առանձնահատկությունները և տեխնիկական նորմատիվները: Սակայն ընդհանուր առմամբ համաշխարհային փորձը ցույց է տալիս, որ, օրինակ, անթույլատրելի է որոշակի հզորությամբ գծերի անցկացումը, ասենք, ուսումնական կամ մանկական հաստատությունների տարածքով, ինչպես նաև անմիջապես շենքերի և կառույցների վրայով: Այս նորմատիվը գործում է նաև Հայաստանում: Սահմանված անվտանգության գոտիում՝ մինչև 1000 Վ լարման դեպքում, խստիվ արգելվում է շինարարական կամ կապիտալ վերանորոգման աշխատանքներ իրականացնել, զբաղվել գյուղատնտեսությամբ կամ այգեգործությամբ: Նաև անթույլատրելի է նշված վայրում, ասենք, խաղահրապարակ կառուցել կամ այն որպես աղբանոց օգտագործել: Այս ամենը ռիսկոգեն է և կարող է հանգեցնել լրջագույն հետևանքների:
Հայաստանում տվյալ խնդիրը կարգավորվում է «Էլեկտրակայանների և ցանցերի շահագորմնան վերաբերյալ տեխնիկական կանոնակարգ հաստատելու մասին» կառավարության որոշմամբ, ինչպես նաև «Էլեկտրական ցանցերի անվտանգության գոտիների վերաբերյալ տեխնիկական կանոնակարգով»: Վերջինս 1000 Վ բարձր լարման էլեկտրական ցանցերի համար սահմանում է, որ մինչև 20 կՎ լարում ունեցող գծերի անվտանգության գոտին պետք է կազմի 10 մ, 300-500 կՎ-ի դեպքում՝ 30 մ:
Թերևս, գլխավոր խնդիրը, որի վրա անհրաժեշտ է կենտրոնանալ, կայանում է նրանում, որ այսօր Հայաստանում ոչ միշտ է հնարավոր լինում հետևել նշված նորմատիվներին՝ ելնելով այս կամ այն հողատարածքի սեփականության իրավունքից: Ժամանակին տարերայնորեն իրականացված հողատարածքների բաշխումն այսօր բերում է մի շարք հակասությունների էլեկտրացանցային տնտեսության և հողատարածքի սեփականատիրոջ միջև, ինչի հետևանքով անվտանգության նորմատիվների խախտումը շատ հաճախ անխուսափելի է: Անշուշտ, սա համալիր խնդիր է, և դրա լուծման ձևաչափը պետք է մշակվի միջգերատեսչական մակարդակով:
Մասնավորապես, անհրաժեշտ է սկսել մշտադիտարկման աշխատանքենրից՝ պարզելու անվտանգության գոտիների խախտումների ընդհանուր ծավալը, ինչից հետո անհրաժեշտ է այդ խախտումների դասակարգում ապահովել: Նման դիագնոստիկ աշխատանքը կարևոր է՝ հասկանալու համար համակարգի ընդհանուր պատկերը, ինչը թույլ կտա համալիր միջոցներ մշակել: Դասակարգումը պետք է իրականացվի հետևյալ տրամաբանությամբ. առաջին խմբի մեջ պետք է մտնեն այն անվտանգության գոտիները, որոնց խախտումը տեղի է ունեցել հողամասի սեփականատիրոջ շնորհիվ: Կարծում եմ, այս խումբն ամենամեծն է: Երկրորդ խմբի մեջ հարկ է ներառել այն անվտանգության գոտիները, որոնք խախտվել են համայնքային նշանակության հողամասերի վրա շինարարություն իրականացնելու հետևանքով, և, վերջապես, երրորդ խմբի մեջ պետք է ներառել այն գոտիները, որոնց խախտումը տեղի է ունեցել ի շնորհիվ տարածքային կառավարման (ասենք, քաղաքապետարանի) նշանակության հողամասում շինարարություն իրականացնելու: Սրանք տարբեր սեգմենտներ են, որոնց հետ աշխատանքը պետք է համակարգային բնույթ ունենա: Անկասկած, այդ աշխատանքը պետք է իրականացվի կառավարության և ցանցերը շահագործող ընկերության համատեղ ուժերով, հակառակ դեպքում շահերի ակնհայտ բախման պայմաններում խնդիրը օդում կախված կմնա:
Վահե Դավթյանի ֆեյսբուքյան էջից