ՀՀ-ում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները Լևոն Քոչարյանի անունից կեղծ հայտարարություններ են տարածվում (տեսանյութ) Բաղանիսցիները զայրացած են. վրդովված են իշխանության հայտարարություններից․ «Հայաստան» խմբակցություն
29
Հայաստանում ԵՄ առաքելությունը վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության. Լավրով Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Ն. Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները․ Իշխան Սաղաթելյան «Միասին» շարժումը կոչ է անում ԱԺ ուժերին Փաշինյանին անվստահություն հայտնելու ԱԺ որոշման նախագիծ ներկայացնել Փաշինյանը պատրաստվում է Հայաստանի «հովանավոր» դարձնել Թուրքիային․ հետևանքը՝ ցեղասպանությունն է. Երվանդ Բոզոյան (տեսանյութ) Փաշինյանի համար Արցախի վտարանդի կառավարությունը անվտանգային սպառնալիք է, նա սպառնաց ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթը հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր. Սամվել Շահրամանյան Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ» Կառավարության օրակարգում չզեկուցվող բազմաթիվ կարևոր հարցեր կան. Ուղիղ Կոռուպցիան գերեզմանատուն է հասել, բայց չի մահացել. «սև փողեր»՝ Երևանի բյուջեի հաշվին (տեսանյութ) Պատերազմ Արցախում
Ալենը ստում է, ստում է, ստում է, ստում է․ Գագիկ Համբարյան ՀՀ-ում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները Հակաարցախյան գրոհ. ի՞նչը չի մարսել Փաշինյանը. «Հրապարակ» Փաշինյանը ոչինչ չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն անխոցելի դարձնելու համար. «Հրապարակ» Արցախցիների հանրահավաքը հունից հանել է Փաշինյանին Ոսկեպարցիներն անհամբեր Փաշինյանին են սպասում Հայաստանում ԵՄ առաքելությունը վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության. Լավրով Լևոն Քոչարյանի անունից կեղծ հայտարարություններ են տարածվում (տեսանյութ) Նիկոլը Տավուշում պատերազմ է սկսում (տեսանյութ) Բաղանիսցիները զայրացած են. վրդովված են իշխանության հայտարարություններից․ «Հայաստան» խմբակցություն Ո՞րն է, Նիկոլ, քո հայրենիք. «Կարճ ասած» (տեսանյութ) Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Ն. Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները․ Իշխան Սաղաթելյան «Նոր ուժ». Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում «Միասին» շարժումը կոչ է անում ԱԺ ուժերին Փաշինյանին անվստահություն հայտնելու ԱԺ որոշման նախագիծ ներկայացնել Փաշինյանի կողմնակիցներից և թիմակիցներից քանիսին դեռ կարգելեն մուտք գործել Ռուսաստան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքականությունը հանգեցնում է ՀՀ-ում պետականության վերացման․ ռազմական վերլուծաբան (տեսանյութ) Որոշակի իրադարձություններ և տրամադրություններ՝ Հայաստանի էլիտաների մասով, մտահոգիչ են․ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Կորել են բնաՊԱՀՊԱՆԱԿները, համարել անվավեր Ըստ Ժաննա Անդրեասյանի՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ էլ տեղի չի ունենում, «Գոյ» թատրոնի վերաբերյալ որոշումն էլ փոփոխման ենթակա չէ. տեսանյութ Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի մի հատվածում երթևեկության սահմանափակումներ կան Ինչպես հետ մնացինք Վրաստանից․ Եվրո–2024–ն առանց Հայաստան Փաշինյանը պատրաստվում է Հայաստանի «հովանավոր» դարձնել Թուրքիային․ հետևանքը՝ ցեղասպանությունն է. Երվանդ Բոզոյան (տեսանյութ) Փաշինյանի համար Արցախի վտարանդի կառավարությունը անվտանգային սպառնալիք է, նա սպառնաց ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթը հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր. Սամվել Շահրամանյան Արցախի պաշարման սպառնալիքի կրկնության առաջ ենք. Կարեն Վրթանեսյան (տեսանյութ) Արցախցիների համար 40+10 ծրագրի ժամկետը երկարաձգվեց մինչև տարեվերջ Փաշինյանը չի տիրապետում քարտեզներին և համաձայնագրերին. Լուսանկարներ Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ» Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»

Ի՞նչ ազդեցություն կարող է ունենալ Իդլիբի վերաբերյալ Պուտին-Էրդողան համաձայնագիրը ղարաբաղյան ճակատում

Եվ այսպես մարտի 5-ին Մոսկվայում Պուտինի և Էրդողանի միջև կնքվեց հետևյալ համաձայնագիրը:

Առաջին

Կողմերն ընդունում են սիրիական բանակի և գրոհայինների շփման սահմանագիծը մարտի 5-ի դրությամբ:

Դա նշանակում է, որ գործնականում թուրքական ազդեցության գոտին Իդլիբի մարզում կրճատվում է ավելի քան երկու անգամ:

Երկրորդ

Կողմերն ընդունեցին, որ անխափան պիտի գործեն ոչ միայն Մ-5 մայրուղին, որը կապում է Դամասկոսը Սիրիայի տնտեսական մայրաքաղաք համարվող Հալեպի հետ, այլև Մ-4 մայրուղին, որը կապում է Հալեպը Լաթակիայի հետ: Վերջինը չափազանց կարևոր է Դամասկոսի համար, քանզի Հալեպը կապվում է ծովի նավահանգիստների հետ:

Հաշվի առնելով, որ Մ-4 մայրուղին անցնում է նաև թուրքական գոտու միջով՝ կողմերը համաձայնել են այդ մասում մայրուղու հյուսիսային և հարավային մասերում ձևավորել 6-ական կմ-անոց անվտանգության գոտի, որը պիտի համատեղ վերահսկեն ռուսական և թուրքական ուժերը:

Երրորդ

Կողմերը հաստատեցին, որ Ասադի բանակը կանգ է առնելու և չի շարունակելու իր առաջխաղացումը, իսկ թուրքական կողմն էլ խոստանում է վերահսկել գրոհայիններին, որպեսզի վերջիններիս զերծ պահի Ասադի բանակի հնարավոր հարձակումներից:

Կրակի դադարեցումը ուժի մեջ է մտնում ստորագրման պահից, իսկ Մ-4 մայրուղու անվտանգ սպասարկման խնդիրը պետք է սկսի գործել մարտի 15-ից:

Եթե կարճ ձևակերպենք, ապա Էրդողանը «մասնակիորեն» կապիտուլյացիա կնքեց Մոսկվայում, որպեսզի կարողանա կանգնեցնել Ասադի բանակը՝ Իդլիբի մարզի ամբողջական գրավումից:

Ռուսները համաձայնեցին այդ քայլին, քանզի հասկանում էին, որ եթե փոխզիջման չգնային այդ հարցում, ապա Էրդողանի աթոռը Անկարայում վերջնականապես կկոտրվեր, ինչը Մոսկվայի համար ցանկալի չէր լինի:

Ինչպե՞ս իրեն պահեց Արևմուտքն այս հարցում

Արտաքուստ Արևմուտքն իր համերաշխությունը ցույց տվեց Անկարային, սակայն գործնականում, այստեղ ուրախ էին, որ Էրդողանը պարտվեց ռուսներին:

Բանն այն է, որ Արևմուտքում ցանկանում են փոխել Թուրքիայում Էրդողանի իշխանությունը՝ քեմալական գործիչով, որպեսզի վերջինս ընդգծված արևմտամետ դիրքորոշում որդեգրի և միաժամանակ ընդգծված հակառուսական դիրքերով հանդես գա: Ինչպես որ դա անում են, օրինակ, Լեհաստանը կամ Ուկրաինան: Այդ իսկ պատճառով այստեղ միտումնավոր չաջակցեցին Էրդողանին ռուսների հետ կոնֆլիկտում: Այս նույն խնդիրը Մոսկվայում Էրդողանը բացատրել է Պուտինին՝ նշելով, որ Արևմուտքը դավադրություն է փորձում պատրաստել իր և Պուտինի դեմ: Պուտինը, ճիշտ է, ըմբռնումով մոտեցավ Էրդողանի բացատրություններին, բայց միաժամանակ նաև նշեց, որ վաղ թե ուշ Իդլիբը պետք է անցնի Ասադի ռեժիմի վերահսկողության տակ:

Սակայն ակնհայտ է, որ մարտի 5–ի համաձայնագիրը խիստ ժամանակավոր բնույթ ունի: Քանզի ակնհայտ է, որ Իդլիբում իրավիճակը խիստ անվերահսկելի է մի շարք պատճառներով: Մի կողմից գրոհայինների մեծ մասը մերժում է Էրդողանի զիջումները՝ նրան համարելով «պարտվողական գործիչ», ով «վաճառում է» Իդլիբի սուննի արաբների բնական շահերը՝ նրանց «փուլային» ձևով հանձնելով Ասադին:

Մյուս կողմից, առանց Իդլիբի մարզի նվաճման, Ասադը չի կարող սկսել իր ամենաբարդ քաղաքական առևտուրը քրդերի հետ, որոնց վերահսկողության տակ է գտնվում այդ երկրի Հարավ-Արևելքը: Ընդ որում, ի տարբերություն Իդլիբի ահաբեկիչների, այստեղ քրդերը ձևավորել են կանոնավոր բանակ, ունեն ամերիկյան անվտանգության հովանոց և տիրում են այդ երկրի ամենահարուստ տարածքներին, որտեղ են տեղաբաշխված Սիրիայի հիմնական նավթային պաշարները:

Ինչքա՞ն կտևի ռուս-թուրքական քաղաքական առևտուրը Սիրիայում

Պետք է նշել, որ այսօր Թուրքիայում առկա է, համեմատաբար, «ամենառուսամետ» իշխանությունը: Քանզի, Էրդողանից բացի, ցանկացած այլ տիպի գործիչ լինելու է ավելի հակառուս և ավելի արևմտամետ: Ինչը նշանակում է, որ Մոսկվան պիտի փորձի վարել Էրդողանի հետ ավելի ճկուն և բազմաշերտային քաղաքականություն: Իսկ դա նշանակում է, որ հետապնդելով իր ռազմավարական շահերը՝ Մոսկվան չպետք է հասնի նրան, որ Թուրքիայում Էրդողանին հեռացնեն իշխանությունից՝ որպես «պարտված» գործիչ:

Ռուսաստանն ու Թուրքիան ունեն հարաբերությունների հատման չորս հանգույց

Առաջին

Ռուս-թուրքական հանգույց Իդլիբի շուրջ

Երկրորդ

Ռուս-թուրքական հանգույց քրդական հարցում Սիրիայում

Երրորդ

Ռուս-թուրքական հանգույց Լիբիայում, որտեղ Մոսկվան աջակցում է մարշալ Խաֆտարի բանակին, իսկ Անկարան՝ Խավթարի գլխավոր հակառակորդ Սարանջի կառավարությանը

Չորրորդ

Կովկասյան տարածաշրջան, որտեղ Թուրքիան աներկբա աջակցում է Ադրբեջանին, իսկ Մոսկվան առավելապես աջակցելով Հայաստանին՝ փորձում է միաժամանակ նաև բալանսավորել իր դիրքորոշումը Երևանի ու Բաքվի հետ:

Ո՞ր պարագայում կարող է մեծանալ մեր համար վտանգը ռուս–թուրքական փոխհարաբերություններից

Տարբերակ առաջին

Պետք է նշել, որ մեզ համար առավել վտանգավոր կարող է լինել այն իրավիճակը, երբ Մոսկվայի ու Անկարայի միջև սկսի բաց հակամարտություն:

Այդ դեպքում գրեթե անխուսափելի կդառնա նաև հայ-ադրբեջանական պատերազմը:

Տարբերակ երկրորդ

Եթե տեսականորեն դիտարկենք, որ Մոսկվայի ու Անկարայի միջև այնքան ջերմանան հարաբերությունները, որ, օրինակ, այդ երկու երկրները հայտնվեն միասնական քաղաքական, տնտեսական և անվտանգության գոտում, օրինակ, դառնան ՀԱՊԿ անդամ, ապա այդ դեպքում նույնպես կարող է մեզ համար դա սպառնալիք լինել, քանզի մենք կարող ենք մանրադրամի դերում հայտնվել ինչ-որ պահի: Պետք է նշել, որ դա շատ տեսական տարբերակ է, գործնականում, գրեթե անհնար:

Տարբերակ երրորդ

Եթե Մոսկվայի ու Անկարայի միջև առկա են փոխվստահելի գործընկերային հարաբերություններ, ապա ապակայունացումը Ղարաբաղում կարող է քիչ հավանական լինել:

Տարբերակ չորրորդ

Երկու երկրների միջև առկա է ռազմավարական բնույթի համաձայնություն, սակայն մարտավարական տեսակետից ընթանում է միաժամանակ ոչ անկառավարելի, «հիբրիդային սառը հակամարտություն»: Դա չի նշանակում, որ կողմերը «համաձայնեցված են» գործում, սակայն դա չի բերում գլոբալ բախման:

Դրա վառ օրինակը մենք տեսանք այս օրերին Իդլիբում:

Դա նշանակում է, որ հակամարտությունները Լիբիայում, Կովկասում և Սիրիայում շարունակվելու են, և կողմերը հասնելու են դիրքային առավելության իրենց հակառակորդի թույլ օղակներում:

Ղարաբաղն այս շարքում թույլ օղակ է. ինչո՞ւ

Ակնհայտ է, որ Սիրիայում ռուսները մինչև վերջ աջակցելու են Ասադին, մանավանդ, որ դրա համար առկա է «լեգիտիմ» հիմքը: Ռուսները գտնվում են Սիրիայում այդ երկրի օրինական իշխանությունների հրավերով: Այդ երկրում Մոսկվան ունի երկու ռազմակայան: Սիրիան դարձել է Մոսկվայի համար Միջին Արևելքում կարևոր դարպասը, այդ թվում նաև ռազմական իմաստով:

Բացի այդ, նաև Սիրիան այն միակ արաբական երկիրն է, որտեղ պահպանվել է Մոսկվայի ռազմական ներկայուցչությունը:

Ինչ վերաբերում է Լիբիային, ապա այստեղ էլ մարշալ Խաֆթարի բանակը մի քանի անգամ գերազանցում է թուրքամետ համարվող Սարանջի ուժերին: Եվ բացի այդ, Մոսկվայի գործողությունները այստեղ ողջունում է գրեթե ողջ արաբական աշխարհը: Ավելին, 15-հազարանոց ռուսական մասնավոր բանակն ամբողջովին ֆինանսավորվում է էմիրությունների կողմից:

Սիրիայի քրդաբնակ մասերում Մոսկվայի ու Թուրքիայի դիրքորոշումները շատ մոտ են իրար, և այստեղ նրանց միջև գրեթե չկա հակասություն:

Ինչ վերաբերում է մեր տարածաշրջանին, ապա այստեղ համեմատաբար «թույլ օղակը» մենք ենք դառնում, այն իմաստով, որ ի տարբերություն Հայաստանի՝ Ղարաբաղի վրա չի տարածվում ռուսական անվտանգության «հովանոցը», ինչը նշանակում է, որ միակ օղակը, որտեղ Անկարան կարող է «պատասխան տալ» Մոսկվային, հենց Ղարաբաղի տարածքն է: Բնականաբար, թուրքերն ուղղակի չեն միջամտի, այլ լայնածավալ օգնություն կտրամադրեն իրենց կովկասյան եղբայրներին:

Արդեն հայտնի է, որ Բաքու Էրդողանի այցի ընթացքում երկու կողմերի միջև կնքվել է ռազմատեխնիկական համաձայնագիր, որտեղ Անկարան պատրաստվում է մատակարարել Բաքվին գերժամանակակից անօդաչու սարքեր, որոնք, ի դեպ, հաջող ձևով օգտագործվել են Սիրիայում: Ըստ փորձագետների, ընդամենը երկու օրվա ընթացքում թուրքական անօդաչու սարքերը կարողացան շարքից հանել ավելի քան 100 տարբեր տեսակի զինտեխնիկա: Սպանվեցին ավելի քան 100 սիրիացի բանակայիններ:

Ըստ էության, ամփոփելով այս ամենը՝ կարող ենք այն եզրահանգման գալ, որ հայ-ադրբեջանական ճակատում լարվածության աստիճանը էապես կմեծանա, քանզի, հայտնի թուրք մի վերլուծաբանի խոսքերով՝ «...մի քանի տասնյակ թուրք զինվորների սպանությունից հետո, պարզ է, որ ռուս-թուրքական հարաբերությունները նախկինի պես այլևս երբեք չեն լինի...»:

Այս թուրք վերլուծաբանի եզրակացությունը պետք է հուշի մեզ նաև, որ հայ-ադրբեջանական լարվածությունը նույնպես նոր հարթություն է տեղափոխվելու, ընդ որում ինչքան շուտ մենք հասկանանք դա, այնքան ավելի հեշտ կլինի դրան պատրաստվել:

Երվանդ Բոզոյան

Աղբյուրը՝ politeconomy.org

Հետևեք մեզ Telegram-ում
Հետևեք մեզ YouTube-ում
Websiite by Sargssyan
Հետևեք մեզ Facebook-ում https://www.facebook.com/ZhamLratvakan