ՀՀ-ում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները Լևոն Քոչարյանի անունից կեղծ հայտարարություններ են տարածվում (տեսանյութ) Բաղանիսցիները զայրացած են. վրդովված են իշխանության հայտարարություններից․ «Հայաստան» խմբակցություն
29
Հայաստանում ԵՄ առաքելությունը վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության. Լավրով Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Ն. Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները․ Իշխան Սաղաթելյան «Միասին» շարժումը կոչ է անում ԱԺ ուժերին Փաշինյանին անվստահություն հայտնելու ԱԺ որոշման նախագիծ ներկայացնել Փաշինյանը պատրաստվում է Հայաստանի «հովանավոր» դարձնել Թուրքիային․ հետևանքը՝ ցեղասպանությունն է. Երվանդ Բոզոյան (տեսանյութ) Փաշինյանի համար Արցախի վտարանդի կառավարությունը անվտանգային սպառնալիք է, նա սպառնաց ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթը հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր. Սամվել Շահրամանյան Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ» Կառավարության օրակարգում չզեկուցվող բազմաթիվ կարևոր հարցեր կան. Ուղիղ Կոռուպցիան գերեզմանատուն է հասել, բայց չի մահացել. «սև փողեր»՝ Երևանի բյուջեի հաշվին (տեսանյութ) Պատերազմ Արցախում
ՀՀ-ում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները Հակաարցախյան գրոհ. ի՞նչը չի մարսել Փաշինյանը. «Հրապարակ» Փաշինյանը ոչինչ չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն անխոցելի դարձնելու համար. «Հրապարակ» Արցախցիների հանրահավաքը հունից հանել է Փաշինյանին Ոսկեպարցիներն անհամբեր Փաշինյանին են սպասում Հայաստանում ԵՄ առաքելությունը վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության. Լավրով Լևոն Քոչարյանի անունից կեղծ հայտարարություններ են տարածվում (տեսանյութ) Նիկոլը Տավուշում պատերազմ է սկսում (տեսանյութ) Բաղանիսցիները զայրացած են. վրդովված են իշխանության հայտարարություններից․ «Հայաստան» խմբակցություն Ո՞րն է, Նիկոլ, քո հայրենիք. «Կարճ ասած» (տեսանյութ) Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Ն. Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները․ Իշխան Սաղաթելյան «Նոր ուժ». Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում «Միասին» շարժումը կոչ է անում ԱԺ ուժերին Փաշինյանին անվստահություն հայտնելու ԱԺ որոշման նախագիծ ներկայացնել Փաշինյանի կողմնակիցներից և թիմակիցներից քանիսին դեռ կարգելեն մուտք գործել Ռուսաստան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքականությունը հանգեցնում է ՀՀ-ում պետականության վերացման․ ռազմական վերլուծաբան (տեսանյութ) Որոշակի իրադարձություններ և տրամադրություններ՝ Հայաստանի էլիտաների մասով, մտահոգիչ են․ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Կորել են բնաՊԱՀՊԱՆԱԿները, համարել անվավեր Ըստ Ժաննա Անդրեասյանի՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ էլ տեղի չի ունենում, «Գոյ» թատրոնի վերաբերյալ որոշումն էլ փոփոխման ենթակա չէ. տեսանյութ Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի մի հատվածում երթևեկության սահմանափակումներ կան Ինչպես հետ մնացինք Վրաստանից․ Եվրո–2024–ն առանց Հայաստան Փաշինյանը պատրաստվում է Հայաստանի «հովանավոր» դարձնել Թուրքիային․ հետևանքը՝ ցեղասպանությունն է. Երվանդ Բոզոյան (տեսանյութ) Փաշինյանի համար Արցախի վտարանդի կառավարությունը անվտանգային սպառնալիք է, նա սպառնաց ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթը հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր. Սամվել Շահրամանյան Արցախի պաշարման սպառնալիքի կրկնության առաջ ենք. Կարեն Վրթանեսյան (տեսանյութ) Արցախցիների համար 40+10 ծրագրի ժամկետը երկարաձգվեց մինչև տարեվերջ Փաշինյանը չի տիրապետում քարտեզներին և համաձայնագրերին. Լուսանկարներ Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ» Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ» Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»

Ո՞ճ, թե՞ հիվանդություն. Էլ Գրեկոյի, Մոնեի ու Դեգայի արվեստի գաղտնիքը

Փիրուզյան բժշկական կենտրոնը շարունակում է “Medicine in Art” ուշագրավ շարքը, որի շրջանակներում Ձեզ ենք ներկայացնում հանճարեղ նկարիչների գործերի միջոցով մեզ հասած մեծաթիվ արժեքավոր ու հետաքրքիր փաստեր՝ կապված բժշկության հետ:

1913 թվականին Փարիզում բժիշկների մի խումբ առաջարկեց տեսություն, ըստ որի Իսպանական Վերածննդի մեծագույն նկարիչ Էլ Գրեկոն (1541-1614 ) ուներ աստիգմատիզմ, որի պատճառով էլ նրա կտավներում պատկերները յուրահատուկ երկարաձգված տեսք ունեն: Աստիգմատիզմն աչքերի հիվանդություն է, երբ ակնագունդը կորցնում է իր գնդաձևությունը, արդյունքում պատկերները տարբեր առանցքներում ունենում են ոչ իրական չափեր:

 

Չնայած շատ ակնաբույժների, արվեստագետների և այլ մասնագետների հակառակ պնդումներին, այս վարկածը տասնյակ տարիներ թվում էր իրական: Ըստ Կալիֆորնիայի համալսարանի հոգեբանության պրոֆեսոր Ստյուարտ Անստիսի` “եթե նույնիսկ Էլ Գրեկոն ունենար աստիգմատիզմ, նա կհարմարվեր դրան, և նրա կերպարները հիշողությամբ, թե բնօրինակից արված կունենային նորմալ համաչափություններ: Նրա ձգված ֆիգուրներն արտիստիկ դրսևորում են, այլ ոչ թե տեսողական սիմպտոմ

Ջեյմս Ռևինը` օֆթալմոլոգ Օհայո նահանգի Տոլեդո քաղաքից, որն ուսումնասիրել է շատ հայտնի նկարիչների աչքի հիվանդությունները, մասնավորապես նշում է, որ առանց կոռեկցիոն ոսպնյակների աստիգմատիկներն իրականությունը տեսնում են աղավաղված: Բացի այդ չկան փաստեր, որ 16 րդ դարում, երբ ապրել և ստեղծագործել է Էլ Գրեկոն, կային ոսպնյակներ, որ կարող էին շտկել պրոգրեսիվող աստիգմատիզմը:

Այլ հեղինակներ հիմնվելով Էլ Գրեկոյի գործերի ռենտգեն հետազոտությունների արդյունքների վրա, նշում են, որ տաղանդավոր նկարչի ֆիգուրների տակ արված նշագծումներն ունեն բնական չափսեր, առավել իրական համամասնական կոմպոզիցիաներ են: Սա խոսում է այն մասին, որ Էլ Գրեկոն գիտակցաբար է ընտրել այդ ոճը: Ճիշտ է դարերից մեզ հասած գրառումներից մեկում մեծանուն նկարիչն ասում է, որ “իրեն համար առավել կարևոր է գույնը, ոչ թե ձևը”, սակայն նրա ընտրած յուրահատուկ ոճը պատկերներին տալիս են առավել եթերային, դեպի վեր, երկինք և հավերժություն ձգտող տպավորություն:

Արվեստի գործերն ուսումնասիրող բժիշկներն ավելի ապահով հողի վրա են, երբ նրանց հետազոտություններն հիմնված են նաև մեզ հասած բժշկական փաստաթղթերի վրա: Դոկտոր Ռևինը, որը մանրակրկիտ ուսումնասիրել է Կլոդ Մոնեի ( 1840-1926 ) կատառակտի զարգացման պատմությունը, նշում է թե ինչպես է ոսպնյակների աստիճանական պղտորացումն անդրադարձել ֆրանսիացի մեծ իմպրեսիոնիստի արվեստի վրա:

Կլոդ Մոնեի կատառակտն ախտորոշվել է 1912-թվականին, երբ նա 72 տարեկան էր: Իհարկե հիվանդությունը սկսվել էր տարիներ առաջ և նրա աստիճանական զարգացումը կարելի է տեսնել նրա ուշ շրջանի կտավներոմ: Այն առավել ակնառու է Մոնեյի “Ջրաշուշաններ”-ի շարքում, որը նա նկարել է տարիներ շարունակ: Ընդհանուր պղտորվածություն, գույների խամրածություն, նուրբ դետալների կորուստ: Գույները դառնում են առավելապես դեղնա-շագանակագույն, կաղապարված: Սա այն գույների սահմանն է, որ կատառակտով հիվանդները կարող են տեսնել: Նրանք կորցնում են մանուշակագույնը և կապույտը տեսնելու ունակությունը:

Ինքը ` Կլոդ Մոնեն, 1918թ-ին մի լրագրողի տված հարցազրույցում նշել է իր տեսողության խնդիրների մասին. “Ես այլևս չեմ կարողանում նկարել լույսը նույն ճշգրտությամբ, կարմիրը պղտոր է ինձ համար, վարդագույնը`տաղտուկ ու անկենդան, միջանկյալ և ցածր տոները փախչում են ինձանից”: Արդեն 1922թ-ին Մոնեն համարյա կույր էր, կարողանում էր ընկալել միայն լույսը, բայց ոչ պատկերների ձևն ու գույները: Կատարվեց աջ աչքի կատառակտի վիրահատություն, որից նրա տեսողությունը վերականգնվեց այն աստիճանի, որ ստիպված էր թեթև դեղին ապակիներով ակնոց կրել, քանի որ կապույտ գույները շատ վառ էր ընկալում և չէր դիմանում լույսին:

Կյանքի վերջին չորս տարիների ընթացքում Կլոդ Մոնեն ավարտեց իր “Ջրաշուշաններ” -ի շարքը, և այդ ժամանակահատվածի կտավներում, միգուցե շնորհիվ հիվանդության, կամ մասնակի վերականգնված տեսողության, ունենք յուրահատուկ գունային զուգակցումներ` մեղմ ու փափուկ մանուշակագույն, և միևնույն ժամանակ, վառ ու լուսավոր կապույտ երանգներ:

Իմպրեսիոնիզմի ժամանակաշրջանի մեկ այլ տաղանդավոր նկարչի` Էդգար Դեգայի (1834 -1917), արվեստի վրա ևս անդրադարձել են նրա տեսողության հետ կապված խնդիրները: Գտնում են, որ Դեգան ուներ ցանցենու մակուլյար դեգեներացիա: Սա աչքերի հիվանդություն է, երբ աստիճանաբար կորցնում են տեսադաշտի կենտրոնական հատվածում տեսողությունը: Պերիֆերիկ տեսողությունը պահպանվում է, բայց կենտրոնականը դառնում է աղավաղված և պղտոր: Հիվանդությունը սկսվել էր, երբ նկարիչը 35 տարեկան էր: 1870թ-ին ֆրանկո-պրուսական պատերազմի ժամանակ, երբ նկարիչը կամավորագրվոմ է Ազգային գվարդիայի շարքերը, հրաձգության վարժանքների ժամանակ հայտնաբերվոմ են նրա տեսողության խնդիրները:

Այս խնդիրները Էդգար Դեգային անհանգստացնում են ողջ կյանքում: Հետագա տարիների ընթացքում հիվանդությունն այն աստիճանի խորացավ, որ արդյունքում Դեգան դադարեց նկարել և զբաղվում էր միայն քանդակելով: Տեսողության բացակայությունը տաղանդավոր նկարիչը կյանքի վերջին տարիներին փոխարինեց տակտիլ զգացողության զարգացմամբ ու ստեղծեց մեծաթիվ արժեքավոր քանդակներ:

Այսպիսով դժվար է լիարժեք բացատրել յուրահատուկ ոճի զարգացումը գիտակցակա՞ն, թե՞ ենթագիտակցական պրոցես է: Ի՞նչ աստիճանի են տարբեր առողջական խնդիրներն անդրադառնում ոճի ձևավորման, հեղինակի աշխարհընկալման և արդյունքում որպես մեծանուն գործեր մատուցման վրա: Միգուցե տեսողության խնդի՞րն էր պատճառը Դեգայի խոսքերի.“Արվեստն այն չէ ինչ մենք տեսնում ենք, այլ այն է ինչ մենք ստեղծում ենք”:

 

Հետևեք մեզ Telegram-ում
Հետևեք մեզ YouTube-ում
Websiite by Sargssyan
Հետևեք մեզ Facebook-ում https://www.facebook.com/ZhamLratvakan