Փաշինյանը խոստովանեց, որ Հայաստանում նպատակ ուներ «հին էլիտան» փոխարինել սորոսա-թուրքական վերնախավով
Ինչպես ասում են ռուսները՝ устами младенца глаголет истина: Եվ եթե այս ռուսական ասացվածքը թարգմանենք հայերեն, ապա դրա լավագույն դրսևորումը Գիքորի հայտնի խոսքերն են, թե «բալը թանկ էր»: Այն փաստը, որ Նիկոլ Փաշինյանը ստախոս է, բոլորին հայտնի է, ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ դրա սահմաններից դուրս, բայց քչերը գիտեն, որ միջազգային ասպարեզում նա ունի «Գիքորի կարգավիճակ»: Երեկ իր հարցազրույցում նա լիովին բացահայտեց այս արտահայտության իմաստը:
Նախ նա խոստովանեց, որ իր դեմ է դուրս եկել Հայաստանի ամբողջ ներկայիս էլիտան: Քաղաքական դաշտում միավորվել են այն ուժերը, որոնք լուրջ հակասություններ ունեն միմյանց հետ, բայց նրանց միավորում է Փաշինյանին հեռացնելու անհրաժեշտության գաղափարը: Այս գաղափարը միավորել է երկրի գիտական համայնքին, սպորտի, շոու բիզնեսի ներկայացուցիչներին, նկարիչներին, երաժիշտներին, երկու կաթողիկոսներին, նախկին նախագահներին և համայնքների բազում ղեկավարներին:
Այս ամենը Նիկոլը բացատրում է նրանով, որ իրեն մերժում է «հին վերնախավը», և որ երկիրը «նոր էլիտայի կարիք ունի», որն ավելի հասկանալի կլինի, օրինակ, Հոռոմ գյուղի բնակիչների համար:
1917 թ.-ին Լենինը Ռուսաստանում խոում էր նույն ձևակերպումներով, երբ հայտարարում էր, որ «ռուսական էլիտան և ռուս մտավորականությունը» ոչ մի կապ չունեն ռուս աշխատավորի և գյուղացու խնդիրների ու մտահոգությունների հետ, որ նրանք չեն հասկանում այդ խնդիրները, և այդ պատճառով երկրին նոր վերնախավ է պետք՝ բանվորների և գյուղացիների վերնախավը:
Պոլ Փոթը նույն կարգախոսներն ուներ Կամբոջայում, Մաո Ցզե Դունը` Չինաստանում, թուրք բոլշևիկները 1920-ից հետո` մեզ մոտ: Այն փաստը, որ այս բոլոր պոպուլիստները իսկապես զբաղվում էին խաբեությամբ, հայտնի դարձավ արդեն 20-րդ դարի վերջին, երբ աշխարհի բոլոր տոտալիտար պետությունները հայտնվեցին «պատմության աղբանոցում»:
Այս շարքում Փաշինյանը սովորական պատմական ռուդիմենտ է, որն արտաքին ուժերի կողմից բերվեց «քաղաքական ասպարեզ»՝ հայկական պետականության բոլոր կառույցներն ու ինստիտուտները ոչնչացնելու համար:
Օրինակ, երբ Նիկոլը նշում է, որ հայ գեներալները կոռումպացված են և նրանց պետք է փոխարինել, հավանաբար, սերժանտներով, նույն թեզն օգտագործեցին բոլշևիկները Ռուսաստանի ռազմական էլիտայի դեմ 1917-ին՝ գերմանական հատուկ ծառայությունների ուղղորդմամբ:
Իհարկե, աշխարհում չկա մի ռազմական էլիտա, որը բացարձակ մաքուր լինի կոռուպցիայից: Ո՞վ կարող է ասել, որ, օրինակ, Վրաստանի և Ադրբեջանի ռազմական էլիտան մաքուր է կոռուպցիայից: Կամ որ ռուսական բանակում կոռուպցիա չկա: Մենք նույնիսկ չենք էլ խոսի ուկրաինական բանակի մասին...
Իսկ ինչ ասենք թուրքական բանակի մասին.... «ՆԱՏՕ-ի 2-րդ բանակը» ՝ կոռուպցիա չունի՞: Այդ բանակում բարձրաստիճան գեներալները Էրդողանի հետ միասին, լիովին մասնակցում են Սիրիայի և Իրաքի նավթի ապօրինի առևտրի համակարգում:
Այս շարքում հատուկ նշում ենք նաև ամերիկյան օրինակներից մեկը, երբ Պենտագոնը ծախսել էր 500 միլիոն Սիրիայի ազատ բանակի համար զինվորներ պատրաստելու վրա` Բաշար ալ-Ասադի դեմ կռվելու նպատակով, և Սենատում կատարված աշխատանքների մասին զեկույցների ներկայացման ժամանակ նշվել է, որ ծախսելով 500 միլիոն նրանք, ի վերջո, պատրաստել են 5 զինվորների: Այսինքն՝ սիրիական բանակի 1 զինվորի համար շուրջ 100 միլիոն դոլար: Հենց այդքան էլ ծախսեցին ամերիկացի գեներալները: Դա կոռուպցիա չէ՞:
Բնականաբար, Միացյալ Նահանգներում չկար մի ոչխար, որը հավատար, որ այս հարցում կոռուպցիա չկա: Այնուամենայնիվ, ի գիտություն Նիկոլին, մենք նշում ենք, որ նույնիսկ այս ամոթալի դեպքերից հետո ոչ մի ամերիկացի գեներալ չի հեռացվել իր պաշտոնից, պարզապես կայացվել են որոշումներ, որոնք մնացել են փակ դռների հետեւում:
Նույն խնդիրները կան նաև այլ ոլորտներում՝ գիտություն, սպորտ, եկեղեցի, երաժշտություն:
ԱՄՆ-ում, ինչպես Ռուսաստանի Դաշնությունում, այնպես էլ Թուրքիայում, եվրոպական երկրներում դրանցից չեն կարող լիովին ազատվել: Այնուամենայնիվ, ոչ մեկի մտքով չի անցնում այս պատճառով ոչնչացնել պետական ինստիտուտները :
Այն, ինչ ուզում էր անել Նիկոլը, քաղաքական քարտեզից ոչնչացրեց հայկական երկրորդ պետականությունը, ավելի քան 5000 մարդ ուղարկեց գերեզմանոց, իսկ ավելի քան 10 հազար մարդու հաշմանդամ դարձրեց: Սակայն դրանով նա չկարողացավ հայկական էլիտան փոխարինել սորոսա-թուրքական վերնախավով:
Հայ եկեղեցու դեմ գործողություններնն իրականացնում էին ռուսական ցարը, պարսիկ շահը և թուրքական սուլթանը, բայց եկեղեցին կանգուն մնաց: Հասկանալի է, որ այս պատմական շարքում Նիկոլը և նրա սորոսա-թուրքական շրջապատը ոչ մի շանս չունեն:
Ինչ վերաբերում է Bentley-ներին, ապա Նիկոլն ավելի լավ էր խոսեր իր սեփական Bentley- ները և իր կնոջ Bentley-ների մասին: Եվ նաև այն մասին, թե ինչպես էին նրա ընտանիքի անդամները չտեսների պես սելֆիներ նում «Ծառուկյանի զուգարանակոնքից», և ցանկանում մեր հաշվին նոր ինքնաթիռ գնել` Երեւանից Վաշինգտոն ուղիղ թռիչքներ կատարելու համար:
Ակնհայտ է, որ չտես Փաշինյանը կուռք էր և թագավոր բոլոր Հայաստանի չտեսների համար, բայց նույնիսկ այս չտեսները, երբ պատերազմի ընթացքում կորցրեցին իրենց հարազատներին ու սիրելիներին, հասկացան, որ Նիկոլը խաբել է իրենց, որ թալանի մասին խոսող Նիկոլը շատ ավելին էր թալանել, քան նախորդ իշխանությունները:
Այնպես, ինչպես Ելցինը, որը խոսում էր խորհրդային առաջնորդների կողոպուտի մասին, բայց իշխանության գալուց հետո դստեր հետ դարձավ Ռուսաստանի գլխավոր կոռումպացված պաշտոնյան:
Մարդիկ տեսան և հասկացան այս ամենը, այդ պատճառով էլ Փաշինյանն այլևս ի վիճակի չի լինելու փոխել հայկական վերնախավին սորոսա-թուրքական վերնախավով, մանավանդ, որ նույնիսկ թուրքական գործակալական ցանցը՝ MIT-ը, գիտակցել է, որ «Հայաստանում իրենց քաղաքական Բայրաքթարբերը» ավարտել են իրենց առաքելությունը, ցավոք, մեզ համար կորուստներով:
Այնուամենայնիվ, դավաճանին այլևս չի կարելի «քանդելու նոր հնարավորություն» տալ: Ոչ ոք նրան թույլ չի տա դա անել, ինչն էլ լինի դրա գինը...
Սևակ Դանիելյան