Ադրբեջանը առաջ է քաշել փաստացի վերջնագիր
ԱԳՆ նախարարների հանդիպմանը ընդառաջ Երեկ ԵԱՀԿ միջոցով Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն հրապարակել է իր դիրքորոշումը լուծման վերաբերյալ, որի հիմնական մասը նոր թարգմանեցի։ Բայց ամենակարևորը վերջում է․
«…Ադրբեջանը հավատարիմ է մնում հակամարտության քայլ-առ-քայլ կարգավորմանը, որը ընկած է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձևերում ու ԵԱՀԿ որոշումների մեջ՝ մասնավորապես Բուդապեշտի 1994 թվականի գագաթնաժողովում»…։
\\ Այստեղ ամեն ինչ պարզ է՝ ՄԱԿ 4 իրենց հաճո բանաձևերը ու Բուդապեշտի գագաթնաժողովը, որտեղ պնդում էին, որ Ղարաբաղից զորքերը պետք է հանենք։
«…Առաջին քայլը պետք է լինի հակամարտության հիմնական հետևանքների վերացում, այն է Լեռնային Ղարաբաղից ու Ադբեջանի այլ օկուպացված տարածքներից հայկական զինված ուժերի անհապաղ, ամբողջական ու անվերապահ դուրս բերումը, որին պետք է հետևի Ադրբեջանի տարհանված բնակչության վերադարձը իրենց տներ ու ունեցվածքին այդ տարածքներում՝ անվտանգության ու արժանապատվության պայմաններում, շրջանի բոլոր կոմունիկացիաների բացում ու վերականգնում համատեղ օգտագործման ու այդ տարածքների տնտեսական զարգացման համար…»։
\\ Այսինքն նախորդ 20 տարիներին մեր դիրքորոշումը (որ մինչև ստույգ չհասկանանք ինչ կարգավիճակ է ունենալու Արցախը, որևէ քայլ արվել չի կարող, ու դա էսքան տարի աշխատել է) տվյալ դեպքում չի քննարկվում։ Նախ հողեր ենք տալիս։ Գնդակը, ըստ իրենց, մեր դաշտում է, մենք էլ պետք է խաղանք։
«…Հաջորդ քայլով պետք է մշակվի ու սահմանվի Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության համար ինքնակառավարման կարգավիճակը՝ Ադրբեջանի տարածքի ներքո՝ Ադրբեջանի սահմանադրության ու օրենսդրության համապատասխան։ Նման կարգավիճակը պետք է ապահովի հայկական ու ադրբեջանական համայնքների խաղաղ համատեղ գոյությունը՝ ապահովելով բոլոր մարդու իրավունքները ու հիմնարար ազատությունները՝ հավասար ու առանց խտրականության։
Կարգավիճակի որոշումը պետք է տեղի ունենա խաղաղ պայմաններում օրինական գործընթացի միջոցով՝ Ադրբեջանի՝ Լեռնային Ղարաբաղի շրջանի բնակչության ուղիղ, ամբողջական ու հավասար մասնակցությամբ, մասնավորապես հայկական ու ադրբեջանական համայնքների ու Ադրբեջանի կառավարության հետ նրանց կապի՝ օրինական ու ժողովրդավար գործընթացի արդյունքում…»։
\\ Տվյալ դեպքում հասկանում ենք ոչ միայն կարգավիճակը պարզ չի, բայց մեզնից հող են ուզում, այլ կարգավիճակը չի էլ կարող լինել որևէ ձև Ադրբեջանի կազմից դուրս։ Հողը տալիս ենք, հետո քննարկում ենք իրենց կազմում ինչ կարգավիճակ պետք է լինի՝ լինի դա նախկին մեզ համար միշտ անընդունելի «լայն ինքնավարությունը», թե մի գուցե նույնիսկ ավելի ցածր կարգավիճակ։
«…Ադրբեջանը չի դիտարկում հակամարտության որևէ քաղաքական որոշում այս շրջանակից զատ ու մասնակցում է գործընթացին այս գիտակցմամբ…»։
Սա ամենա հետաքրիրն է․ որևէ այլ տարբերակ ասում են, չենք էլ քննարկում։ Ավելին՝ էս տարբերակը միակ «քաղաքական» լուծման տարբերակն է, բայց այլ «ոչ քաղաքական» տարբերակներ էլ կան ենթադրվում է, այն է պատերազմը։
Այլ կերպ ասած․ այսօր Ադրբեջանը առաջ է քաշել փաստացի վերջնագիր։ Ու Լավրովի միասին հայտարարում են, որ հավատում են, որ ակնկալում են քայլեր՝ հարցը մեռյալ կետից շարժելու համար։
Հիմա հարց․ կարողա ես եմ կու՞յր ու սխալ կամ վատ եմ տեսնում, ինչի առաջ ենք կանգնած։ Թե բոլորն են կու՞յր։ Թե բոլորը տեսնում են, բայց բոլորն են հա՞մր։ Թե բոլորը համր չեն, բայց զանգվածները այլ խնդիրներով են զբաղվա՞ծ։ Էսօր անսպասելի Սերժ Սարգսյանին մեղադրանք են առաջադրել դիզելի չեկերի ինչ որ գործով։ Դե էտա, դրանից հետո ինչ Բռատիսլավա, ինչ Ղարաբաղ, թողեք սերիալը նայենք։ Էսօրվա սերիայում Սիսի Կեպվելին բռնում են։ Աղջի Ջուլիկ, էտ լամաջոն ինչ եղավ։

***
Փաստ 1․ Ադրբեջանի վերջնագրի հրապարակումը Բռատիսլավայի հանդիպումից մեկ օր շուտ հայկական կողմերի համար անընդունելի են,
Փաստ 2․ Դրան չի հաջորդել հայկական կողմի նման հրապարակում մեր դիրքորոշումով,
Փաստ 3․ Համանախագահները թույլ են տվել բանակցություններում կողմերից մեկի կողմից նման փակուղային դիրքորոշման հրապարակում,
Փաստ 4․ Վերջնագրի հրապակումից հետո հայկական կողմը չի հրապարակել բողոք, չի կասեցրել այս հանդիպումը՝ կոչ անելով վերջնագրերով մեզ հետ չխոսալ, գնալ ու մտածել իրենց փակուղային դիրքորոշման վերաբերյալ,
Փաստ 5․ Հայկական կողմը ամեն դեպքում գնացել է բանակցությունների։
Եզրահանգում․ թող չափազանցություն չթվա, բայց վերոնշյալը ստիպում է գալ եզրահանգման, որ մենք համաձայն ենք իրենց դիրքորոշման հետ ու տապալել ենք բանակցային գործընթացը։ Հաջորդիվ ստիպելու են սկսել կոնկրետ քայլեր անել, այն է Արցախի հանրապետության շրջանների հանձնում։
Հարց․ ցանկացել ե՞ն մերոնք նման ընթացք, ցանկանում ե՞ն հող հանձնել։
Պատասխան․ Կարծում եմ՝ ոչ։
Հարց․ կարող է՞ին անել, որ այս վիճակի մեջ չհայտնվեինք։
Պատասխան․ Այո։ Չէր կարելի ամեն միջոցառման ժամանակ իրարամերժ հայտարարություններ անել Արցախի թեմայով, բանակցությունները սեփական զրոյական կետից սկսելով, Արցախը սեղանին վերադարձնելով, Արցախի փոխարեն բանակցելու իրավունք չունենալով, բայց Արցախը Հայաստանի է և վերջ ասելով, մինչև իրան բանակցած ԵԱՀԿ պերմանենտ սահմանային մոնիտորինգի կոնցեպտը մոռանալով, Արցախի վերաբերյալ թեման հրապարակում ժողովրդի հետ քննարկելու խոստումներ տալով, բայց նման հանդիպումից առաջ, երբ ողջ լրատվական դաշտը ողողված է մեզ համար փակուղային վերջնագրերով, լռությունը պահպանելով, խառը վիճակում ՍՍ-ի ու այլ պաշտոնյաների դեմ մեղադրանքով շեղելով։ Ու ժողովուրդը շեղվումա։ Ընգած դաշնակ, հնչակ, բնչակ, դդում, սենց բաներ են քննարկում ու ուրախանում։
Գործ արեք ու քիչ խոսացեք դրա փոխարեն։
Սեդրակ Մկրտչյանի ֆեյսբուքյան էջից

