Դաշինք` ի հեճուկս թշնամիների
«Հայկական ալիքը» գրում է. «Սեպտեմբերի 12-ի լույս 13-ի գիշերը ադրբեջանական կողմը սանձազերծել է պատերազմ` ընդդեմ Հայաստանի: Պատերազմը շարունակվում է, և այն հրադադարը, որի մասին թմբկահարում են դե-ֆակտո իշխանություններն, անկայուն է: Այսօրվա դրությամբ թշնամին էլ ավելի է մխրճվել ՀՀ սուվերեն տարածք կամ, ինչպես դե-ֆակտո իշխանություններն են սիրում մեղմացուցիչ տերմիններ օգտագործելով քողարկել ճշմարտությունը, «ունեցել է որոշակի դիրքային առաջխաղացում»: Պատերազմի սանձազերծման օրից մինչ օրս, գրեթե ամենօրյա ռեժիմով, նույնիսկ օրական մի քանի անգամ, կոնկրետ հասցեական կոչերով հանդես է եկել Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը` ամենաբարձր պաշտոնական մակարդակով:
Մինչդեռ երեկ` սեպտեմբերի 18-ին, ականատես եղանք մի դեպքի, որն ակնհայտ փորձ էր սեպ խրելու հայ-իրանական բարեկամության մեջ: Խոսքը, բնականաբար, վերաբերում է ԱՄՆ 3-րդ պաշտոնյա` ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Նենսի Փելոսիի խորհրդանշական այցին Գաֆեսճյան արվեստի կենտրոն և Ավարայրի ճակատամարտը պատկերող որմնանկարի առջև հայ-պարսկական պատերազմներին հղում կատարելուն: Ասել, որ այս դժվարին իրավիճակում նման քայլն անմտություն էր, նշանակում է չասել ոչինչ:
Ի տարբերություն ՀՀ դե-ֆակտո իշխանությունների, որոնք չեն ցանկանում գիտակցել հայ-իրանկան հարաբերությունների կարևորությունը, ՀՀ բնակչության մի մեծ զանգված, այնուամենայնիվ, չի կիսում դե-ֆակտո իշխանությունների տեսակետը: «Հայկական ալիք»-ի խմբագրությունն առանձնացրել է իրանցի բոլոր պաշտոնյաների կողմից վերջին օրերին արված կոչերն` ևս մեկ անգամ փաստելու համար, որ Հայաստանն ունի դաշնակիցներ այս իրավիճակում և ճիշտ պետք է օգտագործի այդ ներուժը: Ստորև կարող եք ծանոթանալ դրանց` ըստ ժամանակագրական հերթականության:
Սեպտեմբերի 13
Իրանի Իսլամական Հանրապետության ԱԳՆ-ը տարածել է հայտարություն` մտահոգություն հայտնելով ստեղծված իրավիճակի շուրջ: ԻԻՀ ԱԳՆ խոսնակ Նասեր Քանաանին ևս մեկ անգամ կրկնել է, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունն անընդունելի է համարում Ադրբեջանի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության միջև սահմանի ցանկացած փոփոխություն։
Սեպտեմբերի 13
Կայացել է հեռախոսազրույց ՀՀ դե-ֆակտո վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Իրանի Իսլամական Հանրապետության նախագահ Սեյեդ Էբրահիմ Ռայիսիի միջև։ Հեռախոսազրույցի ընթացքում Է․ Ռայիսին մտահոգություն է հայտնել տարածաշրջանում լարվածության շարունակականության վերաբերյալ՝ ասելով, որ խաղաղությունը դեռևս չի վերադարձել այս տարածաշրջան։
Ռայիսին անդրադարձել է տարածաշրջանում սիոնիստական ռեժիմի ազդեցությանը և ներկայացրել դրա ներկայությունը որպես վնասակար անվտանգության համար և սպառնալիք ամբողջ տարածաշրջանի համար։
Նշելով, որ Իրանը մշտադիտարկում է Կովկասյան տարածաշրջանում իրավիճակը և զարգացումները՝ Ռայիսին հայտարարել է․«Տարածաշրջանում նոր պատերազմն անթույլատրելի է»։ Իրանի առաջնորդը նշել է, որ Հայաստանի և Իրանի պատմական սահմանը հանդիսանում է տարածաշրջանի անվտանգության, մերձեցման և բարգավաճման հենարանը։
Ըստ հեռախոսազրույցի վերաբերյալ հայկական կողմի տարածած հաղորդագրության՝ ԻԻՀ նախագահն ընդգծել է, որ տարածաշրջանում բոլոր հակամարտությունները պետք է լուծվեն խաղաղ ճանապարհով, և պետությունների տարածքային ամբողջականության վերաբերյալ Իրանի դիրքորոշումը հստակ է:
Իրանի նախագահը հիշատակել է Իսլամական հեղափոխության գերագույն առաջնորդ Այաթոլլա Խամենեիի խոսքը, ըստ որի՝ Հայաստանի հետ Իրանի կապը չպետք է վտանգվի, իսկ հաղորդակցության ուղիները պետք է լինեն պետությունների սուվերենության ներքո: Էբրահիմ Ռայիսին շեշտել է, որ իր երկիրը պատրաստ է աջակցել տարածաշրջանում խաղաղության հաստատմանը՝ հավելելով, որ Հայաստանի անվտանգության հարցը կարևոր է Իրանի համար:
Սեպտեմբերի 14
Իրանի ԱԳ բախարար Հոսեյն Ամիր-Աբդոլլահիանը Իրանում ՌԴ դեսպան Լևան Ջաղարյանի հետ հանդիպման ժամանակ մատնանշել է վերջին ռազմական լարվածությունը Հարավային Կովկասում` ասելով, որ վեճի լուծումը հնարավոր է խաղաղ և քաղաքական ճանապարհով։
Նա նաև անընդունելի է համարել տարածաշրջանում ցանկացած աշխարհաքաղաքական փոփոխություն՝ ընդգծելով կովկասյան տարածաշրջանում խաղաղության վերականգնման անհրաժեշտությունը։
Սեպտեմբերի 14
Իրանի ԱԳ նախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանն ունեցել է հեռախոսազրույց Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հետ` քննարկելով հարավկովկասյան տարածաշրջանի շուրջ տեղի ունեցող զարգացումները:
ԻԻՀ ԱԳ նախարարը հնչեցրել է խորը մտահոգություն Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև ռազմական գործողությունների նոր փուլի մեկնարկի կապակցությամբ և հայտարարել է Իրանի պատրաստակամության մասին՝ օգնելու խնդրի խաղաղ և քաղաքական ճանապարհով կարգավորելուն։
Իրանի ԱԳ նախարարն ասել է. «Մենք մշտապես շեշտել ենք երկների, այդ թվում նաև Ադրբեջանի և Հայաստանի, տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանելու կարևորությունը»:
Հ. Ամիր Աբդոլլահիանն ավելացրել է, որ Իրանը համարում է Հայաստանի հետ ունեցած սահմանը պատմական ճանապարհ, և այն պետք է պահպանվի առանց որևէ փոփոխության:
Սեպտեմբերի 15
Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեսպանությունը «Լուրեր»-ին տված մեկնաբանության մեջ նշել է. «Ինչպես որ հեղափոխության գերագույն առաջնորդի և Ռուսաստանի ու Թուրքիայի նախագահների միջև կայացած հանդիպումները լուսաբանող լուրերում ականատես եղանք, Իրանը դեմ է հարևան երկրների տարածքային ամբողջականության և սահմանների խախտմանը և հատուկ դիմադրություն կցուցաբերի ցանկացած սցենարի, որը կվնասի երկու հարևան ժողովուրդներին կապող պատմական ուղի հանդիսացող Իրան-Հայաստան սահմանին»:
Սեպտեմբերի 15
Իրանը բերում է 100%-անոց մարտական պատրաստության իր զորքերը` հայ-իրանական սահմանին:
Սեպտեմբերի 16
Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռաիսին Շանհայի համագործակցության կազմակերպության 22-րդ գագաթնաժողովի ժամանակ անդրադառնալով հարավկովկասյան տարածաշրջանին` նշել է, որ ՆԱՏՕ-ն մեծ սպառնալիք է հանդիսանում տարբեր տարածաշրջանների համար: Նախագահը նշել է, որ Աֆղանստանի և Սիրիայի փորձը պետք է դաս լինի և պետք է խուսափել դրանից: Խաղաղության, կայունության և անվտանգության հաստատումը շատ կարևոր է Իրանի Իսլամական Հանրապետության համար: «Մենք մշտապես շեշտը դրել ենք տարածքային ամբողջականությունը, ազգային ինքնիշխանությունը հարգելու և Ադրբեջանի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության միջև ճանաչված սահմանների ցանկացած փոփոխություն մերժելու վրա։ Կողմերը պետք է լուծեն իրենց տարաձայնությունները երկխոսության և խաղաղության միջոցով` հիմնվելով միջազգային օրենքի վրա»,- ասել է Է. Ռաիսին:
Նախագահը նշել է նաև, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը պաշտպանում է իր ազգային շահերն ու անվտանգությունը և տարածաշրջանը և հայտնել պատրաստակամություն` օգնելու լուծել երկու հարևան երկրների միջև տարաձայնությունները:
Սեպտեմբերի 17
Սեպտեմբերի 16-ին Սամարղանդում կայացածՇանհայի համագործակցության կազմակերպության 22-րդ գագաթնաժողովի շրջանակներում տեղի է ունեցել հանդիպում Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռաիսիի և Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի միջև: Հանդիպման և խոսակցության սղագիրը հրապարակվել է ԻԻՀ նախագահի պաշտոնական կայքում սեպտեմբերի 17-ին:
Հանդիպման ընթացքում կողմերը քննարկել են տարածաշրջանային զարգացումները` Սիրիայում, Աֆղանստանում և Կովկասում։
Այաթոլլահ Ռաիսին ընդգծել է, որ իրենք դեմ են բռնի պատերնալիզմին և հայտարարել. «Տարածաշրջանում մեր քաղաքականության հիմքում ընկած է այն, որ երկրների ապագան որոշվում է նրանց կողմից և հարգվում է նրանց ազգային ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը»:
Բերելով տարբեր ճգնաժամերի ժամանակ բարեկամներին և հարևաններին Իրանի աջակցության օրինակները՝ նախագահը պարզաբանել է, որ Իրանը իր հարևանների բարեկամն է։
Սեպտեմբերի 17
Իրանը Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ սահմանին մեծաքանակ զորք է հավաքում, որը նախատեսվում է հասցնել 45000-ի»։