Գործնականում Հայաստանի բոլոր խոշոր քաղաքներում քաղաքապետերը դեմ են Փաշինյանին. ԱԱԾ-ն է մնացել է նրա միակ հենարանը
Երբ Նիկոլ Փաշինյանը նշում է, որ «իր իշխանության օրոք տեղի ունեցած ընտրությունները ժողովրդավարության մարմնավորվումն են», սա Փաշինյանի փարիսեցիության դասական օրինակ է։ Բոլոր հարցերում նա հանդես է գալիս այնպես, ինչպես նացիստական Գերմանիայի քարոզչության նախարար Յոզեֆ Գեբելսը ժամանակին խորհուրդ է տվել գործել։
Նա սկզբում հասարակությունը բաժանեց «սևերի ու սպիտակների», ոչնչացրեց հայոց բանակը, ավարտեց իր «գլխավոր առաքելությունը» «ղարաբաղցիների և հայաստանցիների» վերջնական հակադրության վերաբերյալ։ Գործնականում ոչնչացնելով բանակցային գործընթացը, օրինական հիմքեր նախապատրաստելով թուրք-ադրբեջանական ագրեսիայի համար: Այսօր էլ պարզվում է, որ հենց պատերազմի ժամանակ նա կուլիսային բանակցություններ է վարել Թուրքիայի հետ և այսքանից հետո նա փորձում է բացել այսպես կոչված «խաղաղության դարաշրջանը»։
Փաշինյանի նշած «խաղաղության դարաշրջանն» իրականում Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից Հայաստանին պարտադրված կապիտուլյացիան է։ Սա նման է այն բանի, որ 1945 թվականին պարտությունից հետո Հիտլերը հայտարարեր, թե «խաղաղության դարաշրջան է բացում Ստալինի և Ռուզվելտի հետ»։ Բայց քանի որ Հիտլերն այս մակարդակի ցինիկ չէր, իսկ գերմանացի ժողովուրդն այնքան անմեղսունակ, այդ պատճառով պատմությունը նման ամոթալի էջ չի արձանագրել։ Մեր օրինակը տարբերվում է Հիտլերի օրինակից...
Սակայն պարզվում է, որ նույնիսկ հայ ժողովուրդն է սկսել հասկանալ, որ ինքնաոչնչացման գործընթացը կապ չունի «խաղաղության դարաշրջան» մտնելու գործընթացի հետ, և դա դրսևորվում է տեղական ինքնակառավարման մարմինների վերջին ընտրությունների արդյունքներով, որտեղ գործնականում բոլոր խոշոր քաղաքներում տարբեր աստիճանի հակազդեցություն եղավ Փաշինյանին՝ Աբովյան, Գորիս, Կապան, Մասիս: Այս շարքին միացավ նաև Գյումրին, որտեղ Նիկոլը «ԱԱԾ-ական դեմոկրատիայի» օգնությամբ ստիպեց հաղթած թեկնածուին կոալիցիա կնքել իր կուսակցության հետ։
Անկեղծ ցինիկ իրավիճակ ստեղծվեց նաև Վանաձորում, որտեղ Փաշինյանի ռեժիմը ձերբակալեց վերջին ընտրություններում հաղթած թեկնածուին Մամիկոն Ասլանյանին, որպեսզի Ասլանյանը չկարողանա հաստատվել քաղաքի ղեկավարի պաշտոնում։
Եվ վերջապես Նիկոլն իր «ԱԱԾ-ական դեմոկրատիայի» մեթոդներով սկսեց պայքարել իր թիմի նախկին անդամ, Երեւանի ներկայիս քաղաքապետ Հայկ Մարությանի դեմ։ Այս ամենը միայն մեկ բան է հուշում. Փաշինյանն արդեն վախենում է անգամ իրեն լոյալ քաղաքական գործիչներից, իսկ արտաքին քաղաքական մարտահրավերները լուծելուց առաջ նրան պետք են բառիս ուղիղ իմաստով «հասարակ կամակատարներ» Հայաստանի բոլոր համայնքներում։ Որպեսզի դրանից հետո՝ հաջորդ տարվա ընթացքում, Փաշինյանը կարողանա փոխել Սահմանադրությունը, վերադառնալ նախագահական կառավարման ձևին՝ Տեր-Պետրոսյանի օրոք եղած նախագահական մոդելով և դրանից հետո վերընտրվել Հայաստանի նախագահի պաշտոնում։
Այս ամենը միակ երաշխիքն է, որ Նիկոլը կկարողանա իրականացնել Հայաստանի ամբողջական «կապիտուլյացնիան» Թուրքիայի և Ադրբեջանի առջև։
Ուզում ենք հատկապես ընդգծել, որ այս պայմաններում, իհարկե, անիմաստ է կեղծ հայրենասիրական կարգախոսներով խոսելը։ Հայաստանն այսօր շատ ծանր վիճակում է, որ դատարկաբանությունն ու անմեղսունակությունը օգնեն երկիրը փրկել լուրջ սպառնալիքներից։ Այն, որ այսօր իսկապես անհրաժեշտ է լուրջ և համակարգված ծրագիր մշակել այս բոլոր սպառնալիքներից խուսափելու համար, հասկանալի է առանց խոսքի, բայց այսօր երկրի քաղաքական դաշտում այդ անհրաժեշտության գիտակցումը չկա, ոչ էլ պատկերացում կա թե ինչպես դա անել:
Մարդիկ «վիրտուալ իրողություններ» են ստեղծել և թմբիրի մեջ նստած՝ ապրում են տոտալ պատրանքներով։ Հենց այդ պատճառով էլ Փաշինյանին հաջողվում է իրականացնել այս խայտառակ քաղաքականությունը, որտեղ ակնհայտ տոտալիտարիզմը կհռչակվի «ժողովրդավարության մարմնավորում», ինչպես 1917թ.՝ բոլշևիկների իշխանության գալուց հետո ձևավորեցին պատմության մեջ ամենախայտառակ բռնապետություններից մեկը, բայց փարիսեաբար այս ամբողջն անվանում էին «բանվորների և գյուղացիների դեմոկրատիա»։
Սակայն պետք է նշել, որ դա իրականացվում է միայն այն պատճառով, որ այլընտրանք չկա: Երկիրը գտնվում է ծանր վիճակում, ու հիմա դժվար է լուրջ գնահատական տալ, թե ով է ամենից մեծ պատասխանատուն կատարվողի համար՝ Փաշինյանի ռեժիմը, թե՞ դրա հնարավոր այլընտրանքը, որը այդպես էլ չի ձևավորվում: Դժվար է լուրջ գնահատական տալ, քանի որ եթե Հայաստանը հայտնվի լիակատար անդունդում, ապա ոչ ոք չի ասի, որ դրա մեղավորը միայն Նիկոլ Փաշինյանն է, քանի որ այս իրավիճակի պատասխանատուն բոլորն են, հատկապես նրանք, ովքեր ներուժ ունեն այս ամենը կանխելու, բայց չգիտեն, թե ինչպես դա կարելի է անել:
Սա՛ է իրականությունը:
Դավիթ Մկրտչյան