27 տարի առաջ այս օրը՝ 1993 թ․ հուլիսի 23-ին, ազատագրվեց Աղդամը
§1 27 տարի առաջ այս օրը՝ 1993 թ․ հուլիսի 23-ին, ազատագրվեց Աղդամը։
§2 Հաջորդ օրը՝ հուլիսի 24-ին, ԼՂՀ ղեկավարման բարձրագույն մարմնի՝ Պաշտպանության պետական կոմիտեի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն ստորագրեց թիվ 263 գաղտնի որոշումը՝ «Աղդամ քաղաքից ԼՂՀ գույքի դուրսբերման մասին»։ Փաստաթղթի պրեամբուլայում տրված էր խիստ դիվանագիտական հիմնավորում-ձևակերպում՝ «Վերջին տարիների ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղի ձեռնարկություններին և կազմակերպություններին հասցեագրված բոլոր բեռները կալանվում և յուրացվում էին Աղդամ քաղաքում։ Աղդամ քաղաք էին տարվում նաև Լեռնային Ղարաբաղի՝ ադրբեջանական բանակի կողմից օկուպացված սահմանամերձ բնակավայրերի բնակիչների և տնտեսությունների գույքը։ Կապված Աղդամ քաղաքից և Աղդամի շրջանի հարակից գյուղերից ադրբեջանական բանակի նահանջի հետ՝ հնարավորություն է ստեղծվել վերադարձնել ԼՂՀ թալանված գույքը»։ Աշխատանքները կազմակերպելու նպատակով ստեղծվում է շտաբ՝ ղեկավարությամբ ԼՂՀ Նախարարների խորհրդի նախագահի տեղակալ Ժիրայր Պողոսյանի։ Պետության ղեկավար կազմի անդամների քաղաքական ժարգոնում այս մարմինն ուներ առավել «նատուրալիստական» բնորոշում՝ «թալանի շտաբ»։
§3 Շտաբի հիմնումից 5 օր անց՝ հուլիսի 29-ին, առողջապահության նախարար Վյաչեսլավ Աղաբալյանը Պաշտպանության պետական կոմիտեին է ներկայացնում Աղդամի հիվանդանոցներից հանված բժշկական տեխնիկայի, սարքավորումների և գույքի նախնական ցանկը․
1. Ռենտգեն կոմպլեքս РУМ-20М — 1 հատ
2. Ռենտգեն սարք РУМ-4 — 1 հատ
3. Ռենտգենֆլյուրոգրաֆ — 2 հատ
4. Ֆիզիոթերապևտիկ ջրաբուժարան — 1 հատ
5. Ֆիզիոթերապևտիկ բուժական վաննա — 1 հատ
6. Ատամնաբուժական հարմարանքներ — 3 հատ
7. Ատամնաբուժական աթոռներ — 3 հատ
8. Ատամնաբուժական ինվենտար — 5 հատ
9. Վիրահատական սեղաններ — 2 հատ
10. Վիրակապարանի սեղաններ — 2 հատ
11. Հիվանդների տեղափոխման սայլակներ — 3 հատ
12. Ֆիզիոթերապևտիկ սարքեր տարբեր մակնիշների — 10 հատ
13. Էլեկտրասրտագրիչ սարք — 3 հատ
14. Կյուվեզ վաղածին երեխաների համար — 1 հատ
15. Բժշկական մահճակալներ — 150 հատ
16. Աշխատող մահճակալներ — 50 հատ
17. Ներքնակներ — 150 հատ
18. Վերմակներ — 30 հատ
19. Հիվանդանոցային սպիտակեղեն — 30 սեն․
20. Բարձիկներ — 100 հատ
21. Բժշկական կահույք — 20 սեն․
22. Սառնարաններ — 2 հատ
23. Կոնդիցիոներներ — 2 հատ
24. Ուսանողական նստարաններ — 40 հատ
25. Տնտեսական աման
26. Բժշկական պիտույքներ
27. Գրենական պիտույքներ
28. Սեղաններ, աթոռներ — 60 հատ
29. Պատգարակներ — 10 հատ
30. Մահճասեղաններ — 100 հատ
31. Լաբորատոր ցենտրիֆուգա — 3 հատ
32. Թերմոստատներ — 3 հատ
33. Ֆոտոկոլորիմետր — 1 հատ
34. Լաբորատոր պարագաներ և պիտույքներ — 100 հատ
35. Ռենտգենային քիմիկատներ — 20 տուփ
36. Սկավառակներ — 30 հատ
37. Բիքսեր — 10 հատ
38. Դեղորայք — …
39. КАМаз մակնիշի ավտոմեքենա — 1 հատ անսարք
40. Ինքնաբեռնիչ մեքենա — 1 հատ
41. Թախտ — 1 հատ
42. [Բժշկական] պահարաններ — 25 հատ
§4 Տարիներ շարունակ ադրբեջանական օղակի մեջ հայտնված, առանց կենսապահովման համար անհրաժեշտ ապրանքների, այդ թվում՝ բժշկական պիտույքների մնացած մեր բնակավայրերի վրեժը լուծված էր՝ գլխավորությամբ քաղաք-հերոս Ստեփանակերտի և Ասկերանի։
§5 Առհասարակ Աղդամի գրավումն ու հետագա ոչնչացումը բարբարոսության, միջնադարյան տիպի վրեժխնդրության, փայլուն ռազմարվեստի, ճշմարիտ մարդասիրության և խաղաղարարության մի հոյասքանչ սինթեզ էին, ուստի ՇՆՈՐՀԱՎՈ՜Ր ։
Հ․Գ․ Նկարում՝ ԼՂՀ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը և ԼՂՀ ՊԲ հրամանատար Սամվել Բաբայանը՝ Աղդամում պահպանված միակ շենքի՝ Ջումա մզկիթի մուտքի մոտ (մզկիթի պատին՝ ռուսերեն անպարկեշտ արտահայտություն, ներկայումս՝ սրբված)։

