Ինչպես է ձևավորվել հայաստանյան վառելիքային մենաշնորհը
Շատ է խոսվել այն մասին, որ Հայաստանի տնտեսության մեջ կան արհեսատական մենաշնորհներ: Այդ մենաշնորհները, բնականաբար, ձևավորվել են նախորդ իշխանությունների բարձր հովանու ներքո:
Հանրային գիտակցության մեջ մենաշնորհային է համարվում, մասնավորապես, հեղուկ վառելիքի՝ բենզինի ու սալյարկայի շուկան: Իրականությունն այն է, որ ներքին շուկայում գործ ունենք ոչ թե մենաշնորհի, այլ հիմնականում 2,5 սուբյեկտների հետ, որոնք եղանակ են ստեղծում. սա վերջին մի քանի տարիների պատկերն է:
Խնդիրն այս ոլորտում պետք է լիներ շուկայի ազատականացումը, մասնակիցների ընդլայնումը և մրցակցային միջավայրի ապահովումը, սակայն գործ ունեցանք հակառակ երևույթի հետ:
Նախորդ կառավարությունը Էներգետիկայի նախարարության (այս կառույցը հաշվարկում է Հայաստանին անհրաժեշտ տարեկան բենզինի ու դիզվառելիքի պահանջը, որը չի ճշտվում համապատասխան ոլորտի տնտեսվարող սուբյեկտների հետ) կոպիտ միջամտությամբ և ԵՏՄ-իստ Տիգրան Սարգսյանի (ով Ֆլեշի ղեկավար Բարսեղ Բեգլարյանի մտերիմ շրջապատը և աղոթքի հարցում «գաղափարակիցն» է հանդիսանում) գործուն մասնակցությամբ ստեղծել է մի վիճակ, որի պայմաններում կախարդական փայտիկի օգնությամբ հեղուկ վառելիքի շուկան, մեղմ ասած, քվոտայավորվել է և հանձնվել նույն Բարսեղ Բեգլարյանին, այսինքն՝ ստեղծվել են բոլոր պայմանները արհեստական մենաշնորհի համար (հետո էլ Տիգրան Սարգսյանը բողոքում էր, թե ինքը չունի կախարդական փայտիկ. պարզվում է՝ ունի, բայց յուրայինների համարր):
«Ֆլեշի» միջոցով Հայաստանում կատարվում է վառելիքի փաստացի բաշխումը մյուսներին և ահա թե ինչպես:
Այսպես, Ռուսաստանը 2018թ., այսպես կոչված ինդիկատիվ հաշվեկշռի շրջանակներում, Հայաստանին պետք է տրամադրի 310 հազար տոննա նավթամթերք, որը ազատված է ռուսաստանյան էքսպորտային տուրքից (մոտ 35,5 ԱՄՆ դոլար՝ յուրաքանչյուր տոննայի դիմաց): Սա արհեսատականորեն մենաշնորհային հնարավորություն է տալիս այն կազմակերպությանը, որն օգտվում է անտուրք ներմուծման դաբրոյից ու քվոտաների բաշխման «իրավունքից» (այս կարգավիճակը էն գլխից տուրքի չափով գրպանման հնարավորություն է տալիս Ֆլեշին. Դա է պատճառը, որ Հայաստանում վառելիքի գները չեն իջնում, երբ միջազգային շուկայում իջնում են և գները բարձրանում են, երբ դրա նախադրյալները չկան): Այդ հնարավորությունից օգտվում է ոչ անհայտ Ֆլեշ ընկերությունը: Մյուսների համար նման արտոնությունները չեն գործում և եթե որևէ մեկը այլընտրանքային ճանապարհներով բենզին ներմուծի, ապա առնվազն կհայտնվի աննպաստ մրցակցային միջավայրում՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ վերը նշված քվոտայից և ԵՏՄ տարածքից դուրս գտնվող երկրներից բենզին ներմուծելու դեպքում ինքնարժեքը բարձր է լինում:
Թող հիմա որևէ մեկը փորձի, օրինակ, մի մեքենա վառելիք ներմուծել Ռուսաստանից: Իհարկե, կարող է, բայց ազատված չի լինի նշյալ տուրքից, ինչը բիզնեսն անիմաստ է դարձնելու, քանի որ Ֆլեշը գնային արտոնություն ունի արդեն. Ֆլեշը, Աստծո անունը տալով, գերշահույթներ է ստանում և սեփականաշնորհում է ՀՀ քաղաքացիներին պատկանող տուրքային արտոնությունը:
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ մաքսայինում որևէ մեկի համար արհեսատական խոչընդոտներ պետք է չառաջանան և օրենքի շրջանակներում ով ինչ ուզում է, կարող է ներկրել, սակայն հարցն այն է, որ նախորդ իշխանությունների միջոցով այնպիսի արհեստական ու ոչ մրցակցային պայմաններ են ստեղծվել վառելիքի շուկայում, որ եթե մաքսայինում ամեն ինչ նորմալ լինի, ապա, միևնույն է, քվոտաների առկայությունը հնարավորություն չի տա հեղուկ վառելիքի շուկայում ունենալ առողջ մրցակցային դաշտ: Ասել է թե՝ պետք են ոչ միայն մեսիջներ, որ մաքսայինում խնդիրներ չեն առաջանալու, այլ նաև պետք է տնտեսական քաղաքականության ու խաղի կանոնների փոփոխություն, այլապես նույն Ֆլեշը կարող է շարունակել օգտվել արտոնյալ պայմաններից ու պահել իր կարգավիճակը, որին նա հասել է բացառապես Սերժ Սարգսյանի հետ մտերմության արդյունքում:
Հեղափոխությունը քաղաքական դաշտում պետք է բերի նաև հեղափոխության բիզնես միջավայրում: Հակառակ դեպքում՝ քաղաքական վերնաշենքում արձանագրված դրական փոփոխությունները չեն կարող զարգացում ապահովել, քանզի տնտեսական բազիսում գերիշխողը դեռևս հին Հայաստանի բարքերն են:
Դավիթ Մարտոյանի ֆեյսբուքյան էջից