Զգուշացեք՝ ֆեյսբուքյան թեստերը հարձակման գործիք են. Սամվել Մարտիրոսյան
Ֆեյսբուքում վերջին տարիներին բավական տարածված են գայթակղիչ անվանումներով թեստեր¸ որոնք խոստանում են ճշգրիտ պատասխանել¸ ով ես եղել դու անցյալ կյաքնում¸ որն է քո անվան բացատրությունը¸ երբ կամուսնանաս¸ ում հետ և այլ նմանատիպ հարցերին: Բնականաբար օգտագերերը¸ չդիմանալով գայթակղությանը¸ անցնում են թեստերը¸ իրենց արդյունքներով կիսվելով սոցցանցում: Սակայն որոշ ժամանակ անց, թեստերի արդյուքններից սկսում ես հասականալ¸ որ դրանք ինֆորմացիա են հավաքում այն անցնողի մասին և ոչ միայն:
Իրականում թեստերն այդքան էլ «բարի» և հոգեբանական չեն¸ ինչպես թվում են առաջին հայացքից: Ըստ տեղակատվական անվտանգության մասնագետ Սամվել Մարտիրոսյանի¸ ֆեյսբուքյան թեստերը¸ որոնք համարվում են ֆեյսբուքի հավելվածներ¸ կարող են դառնալ հարձակման գործիք:
«Թեստը տեսականորեն ոչ թե ինքն անմիջապես ¸ այլ հարձակման կոմպլեքս համակարգում գործիք է հանդիսանում»¸-Zham.am-ի հետ զրույցում նշեց մասնագետը:
Նրա խոսքով չի կարելի պնդել¸ թե բոլոր թեստերը վտանգավոր են: Իսկ թե ինչպես խուսափել վտանգավորներից¸ Մարտիրոսյանը բացարտրեց.
«Մարդն¸ ուշադիր լինելով¸ կարող է վերահսկել վտանգը¸ որովհետև ամեն հավելված¸ 3 փուլով է միանում: Առաջին դեպքում¸ ինֆորմացիա է պահանջում ընդհանուր պրոֆիլից¸ կամ հեռախոսի համարը¸ էլ փոստի հասցեն:
Եթե Դուք տեսնում եք¸ որ չափից շատ բան է ուզում իմանալ¸ ավելի է լավ է խուսափեք: Երկրոդ փուլով հարցնում է¸թե ինչ կարող է անել Ձեր անունից: Կարող է ոչ մի բան չհարցնել¸ բայց կարող է թույլտվություն խնդրել Ձեր անունից ուրիշներին գրելու համար¸ գրառումներ կատարելու»¸-պարզաբանեց Մարտիրոսյանը:
Նա նշեց նաև¸ որ կան թեստեր¸ որոնք ստեղծվում են տեղեկատվություն կորզելու համար:
Հարցին՝ հնարավո՞ր է թեստերը ստեղծվեն հատուկ ադրբեջանցիների կողմից հայ օգտատերերի դեմ¸ Մարտիրոսյանը չբացառեց: Օրինակ՝ թեստերի շնորհիվ¸ իմանալով էլ. փոստի հասցեն¸ կարելի է կոտրել ֆեյսբուքյան էջը:
«Պրոֆիլ կոտրելու համար պետք է իմանալ մեյլը ¸ այդ դեպքում հարձակումն ավելի էֆֆեկտիվ է լինում: Ձեր մեյլերը հայտնի չեն ադրբեջանցիներին¸ բայց թեստը լրացնելուց դուք տալիս եք այդ մեյլը¸ հետո մեյլին ուղարկում են վիրուսով նամակ կամ օրինակ՝ իբրև ֆեյսբուքի նամակ¸ որին սեղմելուց հայտնվում եք ֆեյսբուքի նման էջում¸ բայց ուշադիր լինելուց կարելի է նկատել¸ որ հասցեն լրիվ ուրիշ է: Այդտեղ պահանջում են լրացնել Ձեր լոգին ու փասվորդը¸ դուք էլ նշում եք և ադրբեջանցին ստանում է ձեր գաղտնաբառը»¸-ասաց նա:
Մարտիրոսյանի խոսքով ադրբեջանցի հաքերները հենց նման եղանակով են սովորաբար կոտրում մեծ քանակությամբ հայկական պրոֆիլներ:
Այնպես¸ որ այսուհետ հանդիպելով ձգող վերնագրով թեստի¸ առաջին հերթին հիշեք անվտանգության կանոնների մասին:
Անի Շաբոյան
Լուսանկարը՝ panorama.am-ի